Zerdüştlükte Cenaze Töreni ve Sessizlik Kuleleri

Mecusilik olarak bilinen Zerdüştlük, Zerdüşt (Zoroaster) tarafından yaklaşık 3.500 yıl önce İran’da ortaya çıkan ve günümüzde hala müktesebi bulunan bir dindir. Ancak Zerdüştlerin nüfuslarının az sayıda olduğu ve İran’da azınlık olarak yaşadıkları bilinmektedir. Azınlık statüsünde bulunan Zerdüştler, dinlerinin gerektirdiği törenleri kendi kurallarına uygun şekilde yürütmektedir.

Her canlının nihai sonu ölümdür. Ölümün  ardından geride kalanların ölen kişi adına gerçekleştirmeleri gereken bir cenaze töreni uygulanmaktadır. Bu cenaze törenleri ölen kişinin dinine ve kültürüne göre değişiklik göstermektedir. Zerdüştlükte uygulanan cenaze törenleri de kendi inançları çerçevesinde şekillenmektedir. Bir kişinin ölümünün yaklaştığı hissedilen durumlarda rahip çağrılmakta ve dualar okuyarak kişi rahatlatılmaktadır. Kişi öldükten sonra geride kalanlar cesedin ortadan kaldırılması için gerekli hazırlıklara başlamaktadır.

İlk olarak ceset yıkanmakta ve kefenlenmektedir. Hazırlanan ceset Dahme/Dakhme’ye gidene kadar bir odada bekletilmektedir. Cesedin yanına bir köpek bağlanmakta ve köpeğin cesede yaklaşmaya çalışan kötü güçlere engel olacağına inanılmaktadır. Sag-did olarak bilinen bu tören boyunca cesedin olduğu odada kutsal metinlerden pasajlar okunmaktadır.

Zerdüştlükte ölümden sonra gerçekleştirilen cenaze törenlerinde dikkat çekici olan bir nokta “Dakhme/Dahme” olarak bilinen ve İngilizcesi “tower of silence”, yani "sessizlik kulesi" anlamına gelen yapıların kullanılmasıdır. Dahme kuleleri kirli kabul edildikleri için insanların yaşadıkları yerlerden uzak mekanlarda bulunmaktadır. Bu kuleler dışarıdan bakanların görmemesi için yüksek duvarlarla çevrilmiştir. Dahmeler, ölen kişilerin cesetlerinin ortadan kaldırılması amacıyla kullanılan yapılardır. Sag-did töreninin ardından ceset Dahme adı verilen kulelere götürülmek üzere demir bir tabuta yerleştirilmektedir. Dahme'ye yaklaşmanın sıradan insanları lanetleyeceğine inanılması nedeniyle görevliler dışında kimse Dahme kulelerine girmemektedir. Salar adı verilen bu görevliler belli bir uzaklıktan cesedi alarak Dahme kulesine götürmekte ve orada cesedin kefenini açarak kuşların yemesi için hazır hale getirmektedir. Ceset ne kadar çabuk yok olursa ruhun da bir o kadar memnun olacağına inanılmaktadır. Cesedin yok olmasının ardından geride kalan kemikler görevliler tarafından toplanmakta ve Dahme'nin ortasında bulunan bir deliğe atılarak üzerine kireç dökülmektedir.

Zerdüştlerin cesetlerini ortadan kaldırmak için Dahme uygulamasını tercih etmelerindeki en önemli etken kirli olarak kabul edilen cesedin, maddeyle temasının engellenmesidir. Günümüzde İran’da bulunan Zerdüştler çeşitli nedenlerle dahme uygulamasını bırakmak zorunda kalmışlar, cesetleri Dahme kulelerine bırakmak yerine gömmeye başlamışlardır. Fakat cesetleri gömerken toprağa temas etmemesi için mezara ilk olarak tenekeler yerleştirilmekte, ardından ceset tenekenin üzerine yatırılmaktadır. Cesedin üzeri kapatılırken de beton bloklar kullanılarak cesedin toprakla teması engellenmektedir. Zerdüştler cesetlerini bu şekilde ortadan kaldırıyor olsalar da onlar için esas olan ceset ortadan kaldırma yönteminin cesedin dahme kulelerine bırakılma olduğu bilinmektedir.

Cesedin ortadan kaldırılmasının ardından geride kalanlar ölen kişinin ruhu için Zerdüştlüğün kutsal kitabı olan Avesta’dan bölümler okumaktadır. Ölenin ardından ağlamanın, ölen kişinin Çinvat köprüsünden geçişini zorlaştıracağına inanılmaktadır. Bu nedenle ölen kişinin ardından ağıt yakmak, gözyaşı dökmek Zerdüştlükte doğru kabul edilmemektedir.