Unutulmuş Bir Azınlık: Lübnanlı Quakerlar

Havva Yılmaz

Tecrübeli Yazar

3 dk 187

Zengin kültür ve geleneklerle dolu olan Lübnan, Orta Doğu'daki dini çeşitliliğin bir simgesi niteliğindedir. Hıristiyanlığın doğduğu yer olan Filistin ile tarihsel açıdan zengin bir mirasa sahip olan Suriye arasında kalan Lübnan, 18 farklı inanca ev sahipliği yapmaktadır. Bunlardan biri olan Hıristiyan azınlıklar arasında yer alan Quakerlar, içlerinde az tanınanlarıdır.

Quakerlar bir takma ad olarak kullanılmaya başlanmıştır. Asıl adları Dini Dostlar Cemiyeti'dir. Ancak Dostlar veya Quakerlar olarak da anılmaktadırlar. Quakerlar dünyaya yayılmış küçük bir inananlar grubudur. Örneğin Büyük Britanya'daki sayıları, tam üyeler ve ibadet toplantılarına katılanlar dâhil 28.000'i geçmemektedir. Dinin, özellikle de Hıristiyanlığın ne anlama geldiği konusunda kendilerine özel görüşlere sahiplerdir.

Quakerizm, İngiltere'de 1650'lerde George Fox'un 'arayan' veya muhalif grupları bir araya toplamasıyla başlamıştır. Yüzyıllar boyunca kiliselerin insanları Hıristiyanlığın gerçek amaçlarından uzaklaştırdığını; gelenekler, ritüeller ve hiyerarşilerin çıkmazına saplandığını düşünüyorlardı. Hz. İsa'nın örneğini daha yakından takip ederek nasıl daha basit ve dürüst yaşayabileceklerini görmek için bir yenilenmeye öncülük etmeye çalışıyorlardı.

Dini Dostlar Cemiyeti diğer Hıristiyan gruplardan çok farklı bir görüntü sergilemektedir. Onlar rahipler, hizmetler veya inançlar olmadan inançlarını idame ettirirler. Her kişi ile Tanrı arasında gerçek ve doğrudan bir ilişkinin olduğu; tüm bireylerin kendi yaşamlarında Tanrı'nın farkında olarak ve geçmişin bilgeliğinden ders alarak dini hakikate giden yolu kendisinin bulması gerektiği deneyimine dayanmaktadır. Bu arayışta, parçası oldukları topluluğa güvenirler ve atanmış bir rahipliğe sahip değillerdir. Bütün Dostlar rahiptir, dolayısıyla tanıklıklarını ve faaliyetlerini sürdürmek için gereken tüm görevleri kendi aralarında paylaşırlar. Her insanda, her zaman, her yerde ve her şeyde Tanrı'dan bir şeyler olduğuna inandıkları için özel bayram günlerine, törenlere ve vaftiz veya Kutsal Komünyon gibi törenlere gerek yoktur. Aynı şekilde Toplantı Evleri de kutsanmamıştır. Bu yerleri ibadet için olduğu kadar müzik, yemek, tartışma veya eğlence için de kullanılabilirler. Herkesin içinde Tanrı'dan bir şeyler olduğuna inandıkları için Quakerlar tüm işlerinde ve faaliyetlerinde bu “bir şeyi” bulmayı hedefler. Quakerizmin temelinde tüm bireylerin içlerinde Mesih'in ışığını barındırdığı ve herhangi bir aracıya olan ihtiyacı ortadan kaldırdığı inancı vardır.

Genel olarak Orta Doğu'da özelde ise Filistin ve Lübnan'da Quaker varlığı azalırken, Friends School Ramallah ve Brummana Lisesi varlığını sürdürmektedir. Lübnan'da 1873 yılında İngiliz Dini Dostlar Derneği tarafından kurulmuşlardır. 16 dönümlük kampüs büyük ağaçların ve pitoresk dağ manzarasının bulunduğu, doğa açısından zengin bir ortamda yer almaktadır. Okulun sloganı ise “Hizmet ediyorum” dur. Brummana Lisesi 140 yılı aşkın süredir eğitim merkezi olmuştur. Okul, İngiliz Quaker yatılı okul modelini uyarlayarak Lübnan'da birçok dinli karma eğitim yaklaşımına öncülük etmiştir. Günümüzde kadroda az sayıda Quaker bulunmasına rağmen yönetim ve öğretmenler; barış, eşitlik, hakikat ve sadelik konusundaki dört temel Quaker ilkesine vurgu yaparak okulda bir Quaker ahlakını aktif olarak teşvik etmeye çalışmaktadır.

İlk misyonerlerin bölgeye ayak basmasından bu yana Lübnan'daki Quaker ailelerinin sayısı oldukça azalmıştır ve şu anda Brummana'da yalnızca bir avuç kadarı yaşamaktadır. Ancak gözlemciler Quaker ilkelerinin zamana direndiğini, yetiştirme ve eğitim yoluyla toplumu etkilemeye devam ettiğini belirtmektedir.

#Brummana Lisesi #Lübnan #Hristiyanlık #George Fox #Quakerlar

Kaynakça

Smith, Allen A. “What Once Was Can Be Again”. Friends Journal. 01 Mart 2018. Erişim 27 Ekim 2023. https://www.friendsjournal.org/palestine-ramallah-brummana-quakers/

Öney Celal “Ev İçi Dogmanın Yapı Sökümü: İngiliz Mandası Filistininde Quaker Eğitimi Ve Milliyetçilik”. Filistin Araştırmaları Dergisi 12 (31 Aralık 2022), 50-72. https://doi.org/10.34230/fiad.1178797

The MENA Chronicle | Fanack. “Quakers of Lebanon: A Forgotten Minority”. Erişim 27 Ekim 2023. https://fanack.com/lebanon/population-of-lebanon/quakers-of-lebanon-a-forgotten-minority/