Üç Kralın Savaşı: Vadisseyl Muharebesi

1578 yılında Portekiz Kralı, Muhammed El Mütevekkil’e destek vermek amacıyla ordusuyla Fas’a çıkarma yapmıştır. Fas Sultanı Abdülmelik ise Osmanlı İmparatorluğundan yardım istemiştir. Osmanlı birliklerinin desteklediği Fas ordusu Portekiz Krallığını yenilgiye uğratmıştır. Portekiz Kralı Sebastiao hayatını kaybetmiş ve Portekiz Krallığı yıkılmıştır.

Mağrib, geniş kıyıları ve önemli limanları ile coğrafyanın en önemli bölgeleri arasında yer almaktadır. Özellikle coğrafi keşiflerle birlikte Mağrib bölgesi önemini artırarak İspanya ve Portekiz için potansiyel üs bölgesi haline gelmiştir. Hint kıyılarına açılan ve Afrika içlerine ilerlemek isteyen Avrupalı devletler bu bölgenin önemini daha iyi anlamıştır. Osmanlı İmparatorluğu ise Kuzey Afrika kıyılarında kendine bağlı olmayan tek bölge üzerinde egemenlik kurma çabası içerisine girmiştir.

Osmanlı İmparatorluğu, Ramazan Paşa’yı görevlendirerek Abdümelik’e destek verilmesini istemiştir. Ramazan Paşa, yanına aldığı atlı, tüfekli ve topçulardan oluşan 15.000 kişiyle Mağrib’e doğru hareket eder. El Mütevekkil’in ordusu ise Mağrib’ten yola çıkmıştır. İki ordu Ben Varisin bölgesinde karşılaşmıştır. El Mütevekkil’in bazı komutanları ve birlikleri taraf değiştirerek Abdülmelik saflarına geçmiştir. Durumu anlayan El Mütevekkil, Mağrib’e çekilmiştir. Abdülmelik ve taraftarları savaşta önemli ganimetler ele geçirerek konumlarını güçlendirmiştir.

Abdülmelik, yanına aldığı destekle Mağrib tahtına oturmuştur. Desteğe gelen Osmanlı birliklerinin bir kısmı yanında kalmış geri kalanlar Cezayir’e dönmüştür. Abdülmelik otoriteyi sağlamak ve ordu kurmak amacıyla çalışmalarına başlamıştır. Mağrib kabileleri, Endülüslüler ve Afrika içlerinden gelenlerle bir ordu oluşturulmuştur. Osmanlı eğitimi alan Sultan Abdülmelik, ordusunu Osmanlı modeli üzerine teşkil etmiştir. Hizalanmayı hilal biçiminde gerçekleştirmiş, yeniçeri hayranlığı ordusuna yansımış ve topçu birliklerine önem addetmiştir.

Abdülmelik ve El Mütevekkil arasında birçok defa mücadele yaşanmıştır. Saadi Sultanı Abdülmelik’e karşı ayaklanan Muhammed El Mütevekkil’i Portekiz Krallığı desteklemiştir. Portekiz Krallığı, Fas’ın kuzey bölgesini ele geçirme amacı gütmekle birlikte bölgede yakın ilişkiler kurabileceği bir hükümdarın olmasını istemiştir.

Portekiz Kralı Sebastinao ve ordusu, Fas’ın kuzey sahillerine çıkarma yapmıştır. Muhammed El Mütevekkil’in birliklerinin de dahil olduğu ordu 60.000 kişiyi bulmuştur. İki ordu Kasr Kebir şehrinin Kuzey bölgesinde yer alan Vadilmehazin ırmağı yakınlarında karşılaşmıştır. Portekiz ordusu kare Mağrib ordusu Hilal şeklinde dizilmiştir. Fas Sultanı Abdülmelik’in ordusu ve müttefiki Osmanlı birlikleri büyük bir savaş gerçekleşmiştir. Sultan Abdülmelik’in topçu birliklerinin ateş gücü savaş başında Portekiz askerlerinin moralini etkilemiştir. Portekiz topçu birlikleri önemli başarılar gösterememiştir. Mağrib ordusu Portekiz birliklerinin gerçekleştirdiği saldırıyı geri püskürterek Portekiz topçu bataryalarını ele geçirmiştir. Bazı Portekiz komutanları öldürülmüştür. Yaşanan kanlı çarpışmalar sonucu Portekiz ordusu geri çekilmeye zorlanmıştır. Geri çekilen Portekiz birlikleri Abdülmelik tarafından gizlice yıktırılan köprüyü görmüş can havliyle nehre atlamıştır. Portekiz Kralı Dom Sebastino nehirden geçerken boğularak ölmüştür.

Limanda bekleyen Portekiz gemilerine ulaşan askerlerin karşısına Sinan Paşa çıkmıştır. Birkaç gemiyi batıran Sinan Paşa 500 askeri esir almıştır. Portekiz ordusunun 10.00-20.000 arasında bir kaybı olduğu ifade edilmektedir. Fas birlikleri 10.000 civarında esir almıştır. Savaş sonucu ölen Portekiz Kralının yerine bir varisinin olmaması İspanya Krallığı tarafından kullanılmıştır. Portekiz tacında hak iddia eden İspanya Krallığı Portekiz’i işgal ederek 60 yıl boyunca hakimiyeti altında tutmuştur.

1494 yılında dünyayı ikiye bölen anlaşma olarak yürürlüğe giren Tordesillas Antlaşması, Portekiz’in İspanya tarafından işgal edilmesiyle birlikte geçerliliğini yitirmiştir.

Vadisseyl Muharebesi; Mağrib Sultanı Abdülmelik, Muhammed el-Mütevekkil ve Portekiz Kralı Dam Sebastino’nun ölümü nedeniyle "Üç Kral Savaşı" olarak da adlandırılmaktadır. Vadisseyl Savaşı, Vadiu'l-Mehazin Muharebesi, Kasru'l-Kebir Savaşı ve Üç Kral Savaşı olarak adlandırılan muharebe Fas’ın kuzeyinde gerçekleştirilmiştir.