Telefonun Gerçek Mucidi

İcat edildiği günden beri insanların iletişime geçerken en fazla kullandığı teknolojik icat olan telefon, günden güne yepyeni özellikleriyle neredeyse herkesin kullandığı bir alet haline gelmiştir. Hayatımızın ayrılmaz bir parçası haline gelen telefonun mucidi kimdir sorusu sorulduğunda birçoğumuzun vereceği cevap hiç şüphesiz Aleksander Graham Bell olacaktır. Ancak kesin diye bildiğimiz bu bilgi aslında doğru değildir. Sesin elektrik dalgaları aracılığıyla iletilmesini sağlayan cihazın ilk halini ortaya çıkaran kişi İtalyan Mucit Antonio Meucci’dir. İşte şimdi onun hikâyesine bakacağız.

Antonio Meucci, 1808 yılında Floransa’da fakir bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. Antonio'nun annesi hizmetçiydi ve babası hükümet memuru olarak çalışıyordu. Dokuz kardeşin en büyüğüydü. Ne yazık ki Meucci'nin dokuz kardeşinden yalnızca dördü çocukluktan sağ çıkabildi. Küçük yaşlarından itibaren teknik konulara çok ilgiliydi. On beş yaşına geldiğinde güzel sanatlar akademisine kaydolmasına rağmen maddi sıkıntılar yaşadığı için okulu bırakmak zorunda kaldı. Önce kapıcı yardımcısı olarak çalıştı, daha sonra kimya bilgisi sayesinde Toskana Büyük Düşesi, Saksonya Prensesi Marie Anna'nın doğum günü kutlamalarının organizasyonuna katıldı. Havai fişekleri içeren bir kaza nedeniyle ilk kez hapse girdi. Hayatının ilerleyen bölümlerinde farklı sebeplerden dolayı birkaç kez daha tutuklandı. Bunun dışında geçimini sağlamak amacıyla gümrük, bekçilik gibi basit işler yapıyordu. Tiyatroda çalıştığı sırada sahne, ses gibi bağlantılardan sorumlu bir tekniker olarak görev yapmaktaydı.

Elektrik, 19. yüzyılda tıpta bazı hastalıkların tedavisinde kullanılmaktaydı. Meucci bu dönemde tıbbi cihazlar üzerinde çalışmalar yapmaktaydı. Hastasının biri üzerinde bu cihazı denerken fazla verilen elektrik akımının etkisiyle hastanın çığlık atması üzerine ses dalgalarının bakır teller aracılığıyla başka bir odaya kadar geldiğini fark etti. Bunun üzerine uzak mesafelere de bunun sağlanabileceğini düşündü. O dönem için revaçta olan telgraftan daha da önemli bir şeyi keşfetmişti. Meucci bu cihazını geliştirdi ve ona “konuşan telgraf” anlamına gelen teletrofono ismini verdi.

1830'ların sonlarında Meucci’ye, Küba'da yeni açılmakta olan büyük bir tiyatrodan (Teatro Tacón) 5 yıllık sözleşme teklif edildi. Antonio eşiyle beraber dönemin siyasi ortamının gerginliğinden dolayı önce İtalya’dan Küba’ya, daha sonra eşinin Küba’daki iklimden dolayı rahatsız olmasından dolayı Amerika’ya taşındı. Amerika’ya göç etmesinin önemli nedenlerinden biri icadını daha büyük kitlelere tanıtabilme olanağına sahip olacak olmasıydı. Bir yandan da geçimini sağlamak için daha sonra bira fabrikasına dönecek bir mum fabrikası kurdu fakat patent alması ve telefon şirketi kurması için yeterli sermayeye sahip olamadı. Kısa süre sonra da iflas etti. Sermaye sahibi kimselerden de gerekli yardımı göremedi.

Geçim sıkıntısı, eşinin hastalanması gibi sebeplerden dolayı patent başvurusunda bulunmakta zorlanıyordu. Yolculuk yaptığı esnada gemide çıkan yangın sebebiyle rahatsızlanınca, eşi tedavi masrafları için tüm icatlarını sattı. İyileştikten sonra diğer İtalyan göçmenlerin desteğiyle patent başvurusunu tamamladı. Ancak patent süresi dolunca yenileme ücreti olan 10 doları dahi bulamayınca patenti iptal edildi. Bu sırada eşinin sattığı icatları arasa da bir türlü bulamadı. Eskici başka birine satmıştı. Farklı rivayetlere göre bu kişi Graham Bell’di. Diğer bir söylenti Bell’in bir şekilde Antonio’nun telefononun evraklarını gönderdiği bir şirketle temasa geçip evrakları ele geçirdiği şeklindedir.

Netice itibariyle Graham Bell cihazı inceledi, tetkik etti ve patentini aldı. 1877 tarihinde Telephone Compan adlı şirketi kurdu ve ülkenin en zenginlerinden biri oldu. Antonio, Graham Bell’e dava açtı. 1886 yılında mahkeme Antonio’yu haklı buldu ve icadın gerçek sahibi olduğuna hükmetti. Ne yazık ki Meucci olaydan 3 yıl sonra öldü. Bell’in patenti 1893’de iptal edildi. Aynı zamanda fikir hırsızı olmakla suçlandı. Antonio ise maddi yoksunluklar içinde bir hayat geçirdikten sonra ölümünden yıllar sonra telefonun mucidi olarak anıldı.

2002 yılında Amerikan Kongresi, Meucci'nin telefonun gelişimine yaptığı katkıyı resmen tanıdı. Kongre aldığı kararla, Meucci'nin "telefonun babası" olarak kabul edilmesi gerektiğine dair bir karar yayınladı. Antonio Meucci, belki de telefonun resmi mucidi olarak tanınmasa da, bu önemli buluşun geliştirilmesinde öncü bir rol oynamıştır. Onun çalışmaları olmadan, bugün bildiğimiz ve kullandığımız telefonlar belki de var olmayacaktı.

Meucci her türlü zorluğa, fakirliğe ve sıkıntılara rağmen hayatı boyunca icat etmeye ve tasarlamaya devam etti. Mum kalıpları, lamba yakıcı, higrometre ve sütü test etme yöntemi dâhil çok sayıda Amerikan patentine sahiptir.