Sigara İçilmez! Cezası, Ölüm

Tütün, Osmanlı’ya 17. yüzyılın başında İngiliz gemicilerle beraber gelmiştir. Kısa süre içerisinde toplumun her kesiminde yayılım göstermiş ve geniş bir tüketici kitlesine ulaşmıştır. Tütünün kağıt içine sarılarak içilmesi 150 yıllık bir hadisedir. Bundan önce nargileye benzer şekilde lüle içine sarılarak bir çubuk uzantısı yardımıyla içiliyordu. Tütün genellikle o zamanın sosyalleşme ortamı olan kahvehanelerde tüketilmekteydi.

Ciddi anlamda ilk tütün yasağını getiren 4. Murat’tı. Saltanatı döneminde çıkan büyük yangından sonra tedbir önlemleri kapsamında kahvehaneler kapatıldı ve bunu takiben genel bir tütün yasağı getirildi. Bu yasaklama kararının alınmasında Kadızadeli Mehmet Efendi’nin tütünle ilgili verdiği fetvalarda tütünün haram olduğunu belirtmesi de etkili oldu. Tütün içmenin cezası idam olarak belirlendi ve tütün içenleri tespit etmek için bir hafiye teşkilatı kuruldu. Bu teşkilat kışları damlarda gezinerek bacaları, yazları mesire yerlerini kontrol ederek tütün kontrolünü sağladı. 4. Murat bile bazı zamanlar tebdil-i kıyafet tütün yasağını denetlemeye çıkardı.

Ölüm cezası gibi bir yaptırımı olmasına rağmen tiryakiler keyiflerinden feragat etmemiş ve gizlice tütün tüketmeye devam etmişlerdi. Yakalanmamak için minimal lüleler ve çubuklar kullanıyorlardı. Toplumda tiryakilerin çok olmasına rağmen tütüne karşı mücadele kararlılıkla yürütülmüş ve yakalananlar tavizsiz bir şekilde idam edilmişti. Ordu sefere çıktığında bile tütün tedbirleri sürmüş, yasaklara ara verilmemişti.

4. Murat’ın ölümüne kadar süren bu dönem padişahın ölümüyle birlikte sona erdi. Tütün yasaklarının kaldırılmasıyla ilgili bir düzenleme olmamasına rağmen yasakların toplum nezdinde bir geçerliliği kalmamıştı. Kahvehaneler hızlıca yeniden açılmış, tütün aleni bir şekilde tüketilir olmuştu. Yasaklar sebebiyle illegal olan tütün esnafını yasallaştıran düzenlemeler getirilmiş ve bir lonca tesis edilmişti.