Savaşlara Katılan Hanım Sahabe: Nesîbe Bint Kâ'b

Nesîbe Bint Kâ'b, İslam Tarihi’nin en şerefli hanım sahabelerinden biridir. Asrısaadette Ümmü Ümâre künyesiyle bilinmektedir. Medine’nin ileri gelen kabilelerinden Hazrec'in Neccâroğulları koluna mensuptur. Babası Ka’b bin Amr’dır, annesi Rebab bint-i Abdullah’tır. Tahmini 573 yılında doğmuş, 40 yaşlarında İslam’la müşerref olmuştur. Eşi Yesribli Zeyd bin Âsım’dır. Abdullah ve Habîb adlarında iki erkek çocukları olmuştur.

Nesîbe Bint Kâ'b nübüvvetin on üçüncü senesi hac mevsiminde Mekke’de gerçekleşen II. Akabe Biatı'na iştirak etmiş, orada yetmiş beş kişi içerisinde bulunan iki hanım sahabeden biri olmuştur. Resulullah’a ilk inanan Ensâr hanımlarındandır.

Hz. Peygamber’in I. Akabe Biatı’ndan sonra Medine’ye İslam’ı öğretmek için gönderdiği Mus’ab bin Ümeyir vasıtasıyla kendisi ve ailesi Müslüman olmuştur. Ümmü Ümâre, savaş meydanlarındaki kahramanlıklarıyla tanınmış, aynı zamanda iyi bir anne olarak evlatlarını İslam terbiyesiyle yetiştirmiştir. Bir gün Hz. Peygamber’e gelerek: “Bakıyorum da Kur’an’daki her şey erkekler adına, kadınlardan hiç bahsedilmiyor” şeklinde sitem etmiş ve bunun üzerine Ahzâb suresinin 35’inci ayetinin nâzil olduğu rivayetlerde bulunmaktadır.

Kuvvetli bir imana sahip olan Ümmü Ümâre, yaşamıyla İslam'da kadının aktif olarak yer aldığını göstermekte; cesaret, metanet, sebat ve daha pek çok güzel hasletiyle özellikle Müslüman hanımlar için örnek teşkil etmektedir. Allah ve Resulü yolunda hayatını ortaya koymaktan çekinmemiştir. Peygamberimizle birlikte birçok savaşa katılmıştır. Peygamberimizin savaşlara katılma konusunda özel olarak izin verdiği hanım sahabelerden biridir. Katıldığı savaşlarda, özellikle Uhud Savaşı'nda büyük bir mücadele vermiştir. Uhud’daki bu cengâverliği ve II. Akabe Biatı sırasında Resul-i Ekrem’in Medine’ye hicret etmesi halinde onu, ailelerini korudukları gibi koruyacaklarına dair verdikleri sözün bir gereği olarak Ümmü Ümâre, Resulullah’ı Uhud’da müşriklere karşı muhafaza etmeye çalışmıştır.

İslam tarihinde Müslüman kadınların katıldığı ilk savaş Uhud Savaşı’dır. Müşrik ordusu Müslümanlardan hem sayı olarak hem teçhizat yönüyle Uhud’da daha üstündü. Buna rağmen savaşın başında üstünlük ve hâkimiyet Müslümanlardan yanaydı. Savaşı merak edip Uhud Dağı’na gelen Ümmü Ümâre, eşi ve iki oğluyla birlikte savaşa dâhil olmuşlardı. Ümmü Ümâre yanında birkaç sahabe hanımla birlikte askerlere su dağıtıyor, sargı bezleriyle yaralıları tedavi etmek için çabalıyordu. Savaşın bir anda yön değiştirdiğini, sahabelerden birçok kişinin şehit olduğunu ve herkesin farklı yöne kaçıştığını görmüştü. Efendimizin etrafında onu koruyan az sayıda sahabe kalmıştı. Nitekim Uhud Savaşı’nın en şiddetli ânında Ümmü Ümâre kılıcını kuşanarak savaşmaya, Resulullah’ı sağından, solundan korumaya ve müşriklere ok atmaya başlamıştı. Vücudunu Hz. Peygamber’e siper etmiş, savaşta on iki yerinden yaralanmıştı. Bu yaraların iyileşmesi bir yıldan fazla sürmüştü. Efendimiz onun bu mücadelesinden şöyle bahsedecekti: “Uhud Savaşı’nda sağıma, soluma hangi tarafıma baktıysam Umâre’nin beni korumak için orada kıyasıya savaştığını gördüm.” Uhud’da gösterdikleri fedakârlıktan dolayı Hz. Peygamber, onun ve ailesinin cennette kendisine komşu olması için dua etmiştir.

Ümmü Umâre, Uhud Savaşı’nın yanı sıra Benî Kureyza Gazvesi’ne, Hudeybiye’ye, Hayber’in fethine, Umretü’l-kazâ’ya, Mekke’nin fethine ve Bey‘atü’r-Rıdvân’a katılmıştır. Hz. Ebû Bekir’in hilafet döneminde cereyan eden Huneyn ve Yemame savaşlarına da iştirak etmiştir. Yemâme Savaşı'nda Ümmü Umare, vücudunun birçok yerinden yaralanmış ve eli kesilmiş olmasına rağmen mücadeleden geri durmayıp savaşmaya devam ederek büyük bir kahramanlık örneği göstermiştir. Hz. Ömer’in hilafet yıllarına kadar yaşamış ve kendisinden iki hadis rivayet edilmiştir.