Nobel Ödülü Kazanan İlk Kadın: Marie Curie

Marie Curie (doğum adı Maria Salomea Sklodowska), radyoaktivite alanındaki araştırmaları ile tanınan Polonyalı-Fransız fizikçi ve kimyagerdir. Nobel Fizik Ödülü'nü kazanan ilk kadındır. 1911'de Nobel Kimya Ödülü'nü de kazanarak bu prestijli ödülü iki farklı bilim alanında alan ilk kişi olmasıyla da tanınmaktadır.

Marie Skłodowska, 7 Kasım 1867 tarihinde Polonya'nın Varşova kentinde doğdu. Zengin bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Maria’nın ailesi bilime ve eğitime büyük önem veriyordu. Babası lise öğretmeni, annesi ev hanımıydı. Ailesi, Polonya'nın bağımsızlığını yeniden tesis etmeyi amaçlayan Polonya ulusal ayaklanmalarına katılımları nedeniyle hem anne hem de baba tarafından mal ve servetlerini kaybetmişti. Bu yüzden Marie 10 yaşındayken maddi zorluklar nedeniyle Varşova'yı terk etmek zorunda kaldılar. Marie, kız kardeşi Bronisława ile birlikte Paris'e gitti. Erken yaşlardan itibaren meraklı ve öğrenmeye açık bir çocuktu. Ancak o dönemde Polonya, Rus İmparatorluğu'nun yönetimi altında bulunuyordu ve Polonya'da yükseköğrenim imkânları kısıtlıydı. Bu nedenle Marie, eğitimini tamamlamak için Paris'e taşındı. Sorbonne Üniversitesi'ne kaydoldu.

Marie Curie, 1895'te kendisi de bir fizikçi olan Pierre Curie ile evlendi. Curie'nin gelinlik yerine giydiği lacivert kıyafeti, ona uzun yıllar laboratuvar kıyafeti olarak hizmet edecekti. İki eğlenceyi paylaşıyorlardı: Uzun bisiklet gezileri ve onları daha da yakınlaştıran yurt dışı yolculukları. Marie, Pierre'de güvenebileceği yeni bir aşk, bir ortak ve bilimsel bir işbirlikçi bulmuştu. Pierre Curie, evlendiği dönemde radyoaktivite konusuna ilgi duymaya başlamıştı. 1895 yılında Wilhelm Conrad Roentgen tarafından X ışınlarının keşfi üzerine Pierre ve Marie Curie, radyoaktif maddelerin özelliklerini incelemeye başladılar.

Marie Curie, Pierre Curie ile birlikte ilk çalışmalarını genellikle zor koşullar altında gerçekleştiriyordu. Laboratuvar düzenlemeleri zayıftı ve her ikisi de geçimlerini sağlamak için çok fazla öğretmenlik yapmak zorunda kalıyorlardı. Radyoaktivitenin Henri Becquerel tarafından 1896'da keşfedilmesi, Curie'lerin parlak araştırma ve analizlerine ilham kaynağı oldu.

Marie Curie, radyoaktivite üzerine yaptığı araştırmalarından dolayı 1903 yılında Nobel Fizik Ödülü'nü kazandı. Bu, onu Nobel Ödülü kazanan ilk kadın ve aynı zamanda bu ödülü kazanan ilk Polonyalı yaptı. 1911'de ise "radyum ve polonyum elementlerinin keşfi, radyumun izolasyonu ve bu olağanüstü elementin doğası ve bileşiklerinin incelenmesi yoluyla kimyanın ilerlemesine yaptığı hizmetlerin tanınması" nedeniyle Nobel Kimya Ödülü'nü kazandı. Bu gelişme de onu Nobel Ödülü'nü iki farklı alanda kazanan ilk kişi yaptı.

Marie Curie, radyoaktivite üzerine yaptığı araştırmaları ile insanlığa büyük katkılar sağlamıştır. Marie Curie'nin radyoaktivite üzerine yaptığı araştırmalar, modern nükleer fizik ve tıp alanlarının temellerini atmıştır. Radyoaktivite çalışmaları, kanser tedavisinde başta olmak üzere tarım ve endüstri gibi birçok alanda kullanılmaktadır. Radyoaktivite alanındaki çalışmaları ile bilim dünyasında önemli bir yere sahip olmasının yanı sıra Marie Curie, kadınların bilim alanında yer almasını teşvik eden ve kadın bilim insanlarının haklarını savunan bir figür olmuştur. Bilimsel başarıları, kadınların sadece ev işleri ve aileyle sınırlı kalmak zorunda olmadığını göstermiştir.

Dürüstlüğü ve ılımlı yaşam tarzıyla tanınan Curie, 1893'te aldığı küçük bir bursu, geçimini sağlamaya başlar başlamaz 1897'de geri vermiştir. İlk Nobel Ödülü parasının çoğunu arkadaşlarına, ailesine, öğrencilerine ve araştırma görevlilerine dağıtmıştır. Alışılmadık bir kararla Curie, bilim camiasının hiçbir engelle karşılaşmadan araştırma yapabilmesi için radyum izolasyon sürecinin patentini almaktan kasıtlı olarak kaçınmıştır. Parasal hediye ve ödüllerin kendisine değil bağlı olduğu bilim kurumlarına verilmesi konusunda ısrar etmiştir. O ve kocası çoğu zaman ödül ve madalyaları reddetmişlerdir. Özel yaşamı sık sık eleştirilse de şöhretin yozlaştıramadığı nadir kişilerden biridir.

Marie Curie, 4 Temmuz 1934 tarihinde, 66 yaşında kanser nedeniyle hayatını kaybetmiştir. Ölüm sebebi ise radyoaktiviteye maruz kalmaktan kaynaklanan kan kanseridir. Kocası Pierre ile birlikte Sceaux'daki mezarlığa defnedilmiştir. Altmış yıl sonra, 1995'te, başarılarının şerefine, her ikisinin de radyoaktivite nedeniyle kurşun kaplamayla kapatılan kalıntıları Paris Panthéon'a nakledilmiştir.