Napolyon ve Mısır Seferi

Napolyon Bonapart yani I. Napolyon, 15 Ağustos 1769'da Fransa’nın Kossika bölgesinin başkenti olan Ajaccio şehrinde dünyaya gelmiştir. Yalnızca Batı tarihinin değil aynı zamanda dünya tarihin en etkili askeri ve siyasi figürlerinden biri olarak öne çıkar. Modern savaş ve siyasetin gidişatını şekillendiren kariyeri 18. yüzyılın sonları ve 19. yüzyılın başlarına yayılmış, Avrupa üzerinde derin izler bırakmış.

Napolyon'un askeri kariyeri, sahip olduğu stratejik zekâsı ve liderlik becerisi Fransız Devrimi’nin başladığı 1789 yılları sırasında kendini göstermiştir. Daha önce benzeri tatbik edilmeyen yenilikçi askeri uygulamaları ve komutası altındaki birliklerine ilham vermesiyle tanınmıştır. 1805'te gerçekleşen Austerlitz Savaşı ve 1806'daki Jena-Auerstedt Savaşı ise Napolyon’un askeri bir deha olarak ününü daha da sağlamlaştırmasına neden olmuştur.

Askeri başarılarının ötesinde Napolyon, Fransa'daki yasal ve idari sistemler başta olmak üzere birçok sistemi önemli ölçüde etkilemiştir. 1804 yılında yürürlüğe koyduğu Napolyon Kanunları, günümüzde onun kalıcı miraslarından sadece biridir. Onun uygulamaları birçok ülke için model teşkil etmiş, kanun önünde eşitlik ve bireysel hakların korunması gibi ilkeleri vurgulayarak modern hukuk sistemlerini etkilemiştir.

Askeri yönüyle ünlenen Napolyon 1796 yılında, ülkesinin başlıca rakiplerinden biri olan Avusturya'nın büyük ordularını İtalya'da gerçekleşen bir dizi savaşta yenilgiye uğratmıştır. 1797'de Fransa ve Avusturya arasında Campo Formio Antlaşması imzalanmış ve bunun sonucunda Fransızlar toprak kazanmıştır. Fransız ordusunun komutanlığını yapan ve savaşlarda önemli başarılar elde eden Napolyon, Kasım 1799'da 18 Brumaire darbesi olarak bilinen olayda Fransız direktörlüğünü başarıyla deviren bir grubun parçası olarak tarih sayfalarına geçmiştir.

Napolyon Bonapart'ın mirası; siyasi, askeri, idari alanları da etkilediği için karmaşık ve çok yönlüdür. Zeki bir askeri stratejist ve Avrupa tarihinde kilit bir figür olarak hatırlanırken, yayılmacı hırsları ve bunun sonucunda ortaya çıkan savaşlar sebebiyle de ardında yıkımlar bırakmıştır. Napolyon'un etkisi milliyetçiliğin yayılmasında, modern savaşın gelişmesinde baskın bir şekilde görülebilmektedir.

Napolyon Bonapart'ın tarih sahnesinde adının en fazla duyulduğu olaylardan biri ise 1798'de başlattığı Mısır Seferi’dir. Bonapart'ın askeri kariyeri daha geniş anlamda yorumlandığında tarihsel bağlamda, 18. yüzyılın sonları için Mısır Seferi önemli bir dönüm noktasına işaret etmektedir. Napolyon bu seferiyle Akdeniz'deki Fransız nüfuzunu genişletip Mısır’da bir Fransız kolonisi kurmuş, stratejik avantajlar elde etmeyi ve çeşitli alanlarda bilgi birikimini ilerletmeyi amaçlamış.

Napolyon'un Mısır Seferi’ne çıkma kararı stratejik, siyasi ve kişisel nedenlerin bir araya gelmesinin sonucuydu. Çünkü o dönemde Fransa Napolyon Savaşları'yla boğuşmaktayken Napolyon, Akdeniz ve Doğu'daki İngiliz nüfuzunu zayıflatmaya çalışmaktaydı. Bu sefer sayesinde Mısır'ı kontrol ederek İngiltere'nin Hindistan'a giden önemli ticaret yollarını kesmeyi ve bölgede bir Fransız varlığı oluşturmayı amaçlamıştı. Ayrıca Napolyon’un eski uygarlıklara karşı beslediği derin hayranlık, Mısır Seferi’ne çıkma konusunda onu motive eden önemli bir unsurdu.

Mayıs 1798'de, 30.000'den fazla askerin eşlik ettiği bir Fransız filosu Mısır'a doğru yelken açtı. Akdeniz'de stratejik bir ada olan Malta'nın başarılı bir şekilde ele geçirilmesiyle başlayan sefer, Temmuz ayında İskenderiye'ye doğru yönlendirildi. Temmuz 1798'de gerçekleşen Piramitler Savaşı'nda Napolyon'un kuvvetleri Memlük ordusunu yenerek Mısır üzerindeki Fransız kontrolünü sağlamlaştırdı.

Napolyon'un seferi sadece askeri bir ideal yahut çaba değil, aynı zamanda bilimsel bir keşif gezisi olarak da vasıflandırılmaktadır. Öyle ki Napolyon bu sefere çıkarken yanında Mısır'ın doğal kaynaklarını, mimarisini ve kültürünü incelemek ve belgelemekle görevli "bilginler" olarak ifade edilen bir akademisyen, bilim insanı ve sanatçı ekibi de götürmüştür.

Napolyon'un Mısır Seferi, bazı sebeplerden dolayı stratejik hedeflerine ulaşmada başarısız olsa da çeşitli cephelerde kalıcı etkiler bırakmıştır. Bilginler şeklinde ifade edilen grubun bilimsel ve kültürel katkıları, modern Mısır bilim çalışmalarının temelini oluşturmuştur. Sefer ayrıca oryantalizme olan ilgiyi artırmış, Avrupa’nın sanat ve edebiyat anlayışını etkilemiştir.