Kapadokya'nın Zamansız Manzarasında Hıristiyanlık

Kapadokya, Hıristiyanlık tarihi ve maneviyatı açısından son derece önemli bir bölge olarak kabul edilmektedir. Hristiyanlığın yeraltı şehirleri ve kayaya oyulmuş kiliseleri, Hristiyan halkın sığınak olarak kullandığı günlerden Bizans döneminde ortaya çıkan ve gelişen manastır topluluklarına kadar bölgenin kültürel ve dini kimliği üzerinde silinmez bir iz bırakmıştır. Yüzyıllar boyunca bu topraklar, sahip olduğu zengin inanç mirası ile Hıristiyan dünyasının beşiği olarak hizmet etmiştir.

Kapadokya’nın bu ismi nereden aldığına dair farklı iddialar bulunmaktadır. Bu iddialar içerisinde genel kabul görenlerden bir tanesi, Pers kaynaklarında geçen ve “güzel atlar diyarı” anlamına gelen “katpatuka” kelimesinden türetildiğine dair görüştür. Başka bir iddia ise isminin Kızılırmak’ın bir kolu olan Kapadox’tan (Delice Çayı) türemiş olduğu ve bu suyun yakınında yaşayan halk için de bu kelimenin kullanıldığıdır.

Tarih boyunca bu bölge üzerinde çok farklı toplulukların yaşadığı bilinmektedir. M.Ö. 3000’lerde bölgede ilk yaşayan Asurlular olmuştur. M.Ö. 1750’de Hititlerin hâkimiyetine giren bu bölge, M.Ö. 1200’lerde deniz kavimlerinin gelişine kadar Hititler’de kalmıştır. M.Ö. 88’de tekrar Hititlerin hâkimiyetine girene kadar bölgeye kısa süre Frigyalıların hâkim olduğu bilinmektedir. M.Ö. 332’de Kapadokya Krallığı kurulana kadar geçen sürede bölge Lidyalılar ve Perslerin hâkimiyetine girmiştir. M.Ö. 280’de istilalara maruz kalan Kapadokya Krallığı bu istilalara karşı direnç gösterememiş, krallık sona ermiş ve bölge M.S. 17 yılında Roma hâkimiyeti altına girmiştir.

Kapadokya’ya Hıristiyanlığı getiren ilk kişinin kim olduğu konusunda farklı görüşler bulunmaktadır. Batılı yazarlar, Petrus’un mektubunda geçen ifadelerden hareketle Kapadokya’nın sorumluluğunun Petrus’ta olduğunu, bu nedenle Hıristiyanlığın Anadolu’ya gelmesini sağlayan isimin Petrus olduğunu kabul etmektedir. Bir başka görüş Hıristiyanlığın Anadolu’ya Barnaba ve Pavlus’un yapmış oldukları seyahatler sayesinde yayıldığını savunmaktadır. Fakat Anadolu’ya Hıristiyanlığı ilk kimin getirmiş olduğuna dair kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Yeni Ahit’ten alınan bilgiler ışığında kesin olan tek şey havariler yaşarken, yaklaşık 65 yılından önce Kapadokya’da Hıristiyanlığı kabul eden kişilerin olduğudur.

Hıristiyanlığın yeni bir din olarak ortaya çıkması ve yayılmasıyla beraber bu dine inananlar ilk zamanlarda hor görülmüş, işkencelere maruz bırakılmıştır. Romalı askerlerin bu baskı ve zulümlerine karşı Hıristiyanlar korunmak için Anadolu’ya göç etmişlerdir. Böylece Kapadokya’nın mağaraları ve vadileri, Hristiyanların saklanmaları ve güven içinde yaşamaları için uygun bir yuva haline gelmiştir.

MS 1. yüzyılda Hıristiyanlığın yayılmaya başlamasıyla bölge, engebeli arazisi sayesinde yalnızlık arayan keşiş ve münzeviler için önemli bir manastır merkezi haline gelmiştir. Özellikle 3. yüzyılda Kapadokya, Hıristiyanlar için önemli bir eğitim merkezi olmuştur. Kapadokya’da Hıristiyanlığın altın çağı denilecek olan 4. yüzyılda bölge, Hıristiyan doktrini ve teolojisinin gelişmesinde önemli rol oynayan bir grup etkili ilahiyatçı ve lider olan Kapadokyalı Babalar tarafından yönetilmiştir. Kapadokyalı Babalar olarak Hıristiyan dünyasında önemli bir yere sahip olan bu isimler; Büyük Aziz Basel, Aziz Nyssa’lı Gregory ve St. Gregory Nazianzus’tur.

Kapadokya, Hıristiyanlığın ortaya çıktığı ilk dönemlerde yaşadıkları baskı ve zulümlere karşı canlarını ve inançlarını korumaları için önemli bir yer olmuştur. Antik kayalara oyulmuş kiliseler, manastırlar ve yeraltı şehirleri, ilahi güçle teselli olan, kendilerine sığınak arayan ve birlik olmak isteyen ilk Hıristiyanların sarsılmaz bağlılığının ve derin maneviyatının kalıcı mirasıdır.