Hıristiyan Dünyasının Tek Kadın Papası

Hıristiyan inancına göre ruhban sınıfının en üst mevkii olan papalığın, kutsal metinlerde geçen pasajlardan hareketle yalnızca erkeklerin uygun görüldüğü makam olduğuna inanılmaktadır. Pavlus’un Timoteyus’a yazdığı mektupta; “Kadının ders verip erkeğe egemen olmasına izin vermiyorum; kadın sükûnet içinde dinlesin.” (I. Timoteyus 2:12) ve “Tanrı Havva'ya "Arzun kocana olacak ve o sana hükmedecek" (Yaratılış 3:16) şeklinde ifade edilen pasajlar kadınların herhangi bir konuda bilgi sahibi olmalarına izin verilmediği ve kadınların erkeklerden daha alt konumda olduğuna inanıldığını göstermektedir.

Hıristiyanlık tarihinde büyük tartışmalara neden olan ve anlatılanların gerçek olup olmadığına dair iki ayrı grubun ortaya çıktığı “kadın papa”, Almanya’nın Mainz şehrinde dünyaya gelen, İngiliz Johannes Anglicus’tur. Anlatılanlara göre Johannes, bir rahibe aşık olmuş ve erkek kılığına girerek onunla birlikte Atina’ya gitmiştir. Kutsal metin bilgisi, Yunanca ve Latince’ye olan hakimiyeti karşısında onu geçebilecek bir erkek olmadığı söylenmektedir. Aldığı eğitim ve sahip olduğu yetenekleri sayesinde önce curia sekreteri ardından kardinal ve son olarak papalık makamına kadar ilerlediği anlatılmaktadır. 855 yılında papa seçilen Johannes iki yıl bu görevini sürdürmüştür. Johannes’in birlikte Atina’ya gittiği sevgilisinden hamile olduğu ve geçit töreni sırasında Papa Joan’ın doğum sancıları yaşayarak orada bir bebek dünyaya getirdiği anlatılmaktadır. Tabi erkek olduğu zannedilen papanın törende bir bebek doğurması bu olayı görenler için şok etkisi yaratmıştır. Yaşanan bu hadisenin ardından Papa Joan’ın hemen oracıkta öldürüldüğü; başka bir anlatıma göre ise onun bir manastıra kapatıldığı ve oğlunun Ostia piskoposu olduğu ifade edilmektedir.

“Kadın Papa Joan” olayının doğru olup olmadığı ile ilgili farklı görüşler bulunmaktadır. Yaşanan bu hadisenin gerçek olduğunu savunanlara göre; seçilen papaların erkek olup olmadıklarını kontrol edilmesi amacıyla oturtulduğu sandalyenin, Papa Joan olayından sonra uygulanmaya başladığı iddia edilmektedir. Ancak olayın doğruluğunu kabul etmeyenler papaların erkekliğinin kontrol ediliyor olmasının doğru olmadığını ve bunun bir tuvalet olarak kullanılmış olabileceğini söylemektedir. Kilise tarafından bu uygulamanın on altıncı yüzyılda kaldırıldığı bilinmektedir.

Papa Joan’ın geçiş töreni yaptığı ve o yolda doğumun gerçekleşmesi nedeniyle bu yola Vicus Papissa - Kadın Papa'nın Sokağı adı verildiği ve papaların bu yoldan kaçındıkları söylenmektedir. Yakın zamanda Güney Avustralya’da ortaya çıkarılan ve üzerinde muhtemelen Papa Joannes Anglicus’a ait bir monogramın olduğu gümüş sikkeler de Papa Joan hadisesinin gerçekten yaşandığının ancak bunun örtbas edildiğinin düşünülmesine neden olmaktadır.

Papa Joan’ın papa olduğu söylenen yıllar Karanlık Çağ olarak bilinen, kayıtların fazlasıyla kayıp olduğu bir dönem olarak bilinmektedir. O dönemlerde Roma ve Vatikan’ın entrika, yozlaşma ve şiddetin yuvası durumunda olduğu, papaların birbirlerini öldürdükleri ve garip bir şekilde beş yaşında bir başpiskoposun varlığından söz edildiği aktarılmaktadır. Tarihte son derece tuhaf bir dönem olması nedeniyle “kadın papa” olayının da yaşanma ihtimalinin son derece yüksek olduğu kabul edilmektedir.

Dokuzuncu yüzyılda böyle bir olay yaşanmış mıdır tam olarak bilinmemekle beraber, Papa Joan’ın yaşadığı dönemde kadınların eğitim almasına izin verilmemesinin onun erkek kılığına girmesine neden olduğu iddia edilmektedir. Bu durumun tarihsel olarak bilgi edinmek adına yapılmış olan en büyük çaba olduğuna inanılmaktadır. Ancak Katolik Kilise tarafından “Papa Joan” olarak bilinen olayın yaşandığı kesinlikle kabul edilmemekte ve bu “kadın papa” olayı reddedilmektedir.