Hastalığı İnkar Etme Durumu: Anosognozi

Anosognosia (a=olmadan, noso=hastalık, gnosia=bilgi) terimi, 1914'te Fransız nörolog Joseph Babinksi tarafından türetilmiştir. Babinski ilk kez bu ifadeyi sol kısmını kullanamayan, hislerini kaybetmiş bir hastanın felç geçirdiği halde bu durumu kabul etmemesinden yola çıkarak kullanmıştır.

Anosognozi, kişinin sahip olduğu sağlık durumlarını veya sorunlarını tanımadığı bir durumdur. Başka bir deyişle, kanıtlara rağmen kişinin durumun farkında olmamasıdır. Uzmanlar bunu genellikle "eksikliğin reddi" veya "iç görü eksikliği" olarak tanımlar. Beyin, duyuların söylediğini tanıyamadığında veya işleyemediğinde bu durum meydana gelir.

Anosognoziye sahip kişi, olayı basitçe inkâr eden veya inatçı kişiliğe sahip olan birisi değildir. Beyinleri, düşüncelerinin ve ruh hallerinin gerçeği yansıtmadığını anlayamaz. Bu durum, şizofreni gibi bir hastalığa sahip olan bir kişinin bir rahatsızlığı olduğunu ve ilaçlarını alması gerektiğini fark etmesini engellemek şeklinde ortaya çıkabilir. Aynı zamanda inme gibi vücudu etkileyen koşullarda da ortaya çıkabilir.

Kimler Risk Altında?

Anosognozi, ciddi akıl hastalığı olan kişilerde yaygındır. Doktorlar, bipolar bozukluğu olan kişilerin yaklaşık %40'ında ve şizofreni hastalarının %50'sinde bu hastalığın olduğunu düşünüyor. Bazı psikiyatristler ise sayıların daha da yüksek olduğunu ifade ediyor. Şizofreni hastalarının %57 ila %98'inin buna sahip olduğu tahmin ediliyor.

Nörolojik bozukluğu olan birçok insan bu duruma sahiptir. Alzheimer hastası birinin buna yakalanması alışılmadık bir durum değildir.

Uzmanlar, anosognozinin beynin kendini yansıtmayla ilgili bölgesindeki hasardan kaynaklandığını tahmin ediyor. Beyin, bir "öz imaj" kullanarak vücutta neler olup bittiğini takip eder. Bir yaralanma varsa vücut bunu yansıtmak için öz imajı günceller ve yara iyileştikçe de güncellenmeye devam eder. Anosognoziye sahip insanların beyinlerinin kendi imajlarını güncelleyen alanlarında hasar bulunur. Zihin, kendi imajını güncelleyemediği için bir sağlık sorunu olduğunu işleyemez veya fark edemez. Bu durumu Kübler-Ross modelinde (yasın beş aşaması olarak bilinir) tanımlanan inkâr türünden farklı kılan da budur. Bu kişiler, tatsız veya üzücü olduğu için gerçeği reddeder veya kabul etmekten kaçınır. Anosognoziye sahip kişi ise bu sorunu hiçbir şekilde tanıyamaz. Tıbbi bir sorunları olduğunu fark edemedikleri için de bu duruma sahip kişiler genellikle bu sorunla ilgilenme ihtiyacı duymazlar. Daha ciddi vakalarda aktif olarak tedaviden kaçınırlar veya tedaviye direnirler.

Aşağıda anosognoziye ait bazı türler verilmiştir:

Tek taraflı duyu ve hareket problemleri: Tek taraflı etkiye sahip olan anosognozi daha çok vücudun sol tarafını etkiler ancak sağ tarafı da etkileyebilir.

• Hemipleji: Vücudunun bir tarafını hareket ettiremeyen anosognoziye sahip bir kişi hala hareket edebileceğine inanır.

Anton sendromu (Görsel Anosognozi): Anton sendromu, son derece nadir bir anosognozi türüdür.

• Körlüğün Reddi: Bu, kör bir kişinin kör olduğunu fark edemediği zamandır. Bu genellikle her iki gözü de etkiler ancak birkaç istisna vardır. Böyle bir istisna, bir kişinin görüş alanının yalnızca merkezini görebildiği "namlu görüşü "dür.

• Vizyon Reddi: Bu, bir kişinin kör olduğunu söyleyip buna inandığı ancak hala görebildiğini gösteren işaretler gösterdiği zamandır. Bu tür, körlüğün inkârından çok daha nadirdir.

Anosognozinin tedavisi zordur ve iyileştirilemez. Beyindeki bir sorun nedeniyle meydana geldiğinde altta yatan sorunu tedavi etmek zamanla bu sorunun çözülmesine yardımcı olabilir. Bununla birlikte bazı insanlarda kalıcı etkilere neden olur.

Anosognozi, dejeneratif hastalıklar nedeniyle meydana geldiğinde de tedavi edilemez. Ancak bazı terapi biçimleri ve tedavi programları bu durumdaki kişiye yardımcı olabilir. Terapist, motivasyon geliştirme terapisi (MET) adı verilen bir yaklaşımı deneyebilir. Bu tür konuşma terapisi, kişinin davranışını değiştirmesinin faydalarını anlamasına yardımcı olmak için tasarlanmıştır.