Elektronik Ağızdan Ağıza Pazarlama

Duyguların, düşüncelerin veya bilgilerin akla gelebilecek her türlü yolla paylaşılması iletişim olarak adlandırılır. İnsanlık tarihiyle eş zamanlı şekilde başlamış olan iletişim olgusunun en yaygın kanalı ağızdan ağıza iletişimdir.

İnsanlar satın aldıkları ürün ve hizmetleri olumlu veya olumsuz şekilde diğer insanlara bildirme eğilimindedirler. Herhangi bir pazarlama faaliyetinin, insanın yakın çevresinden gelen tavsiyeler ve tecrübe paylaşımları kadar tesirli olması beklenemez. Çünkü insanlar yakın arkadaşları, aile üyeleri gibi kendileriyle benzer tutumlara sahip kişilerin kullanım deneyimlerine ve samimiyetlerine daha fazla güvenmektedir. Ayrıca bilgi çağında yaşayan bir tüketici yakın çevresi dışında da fazla miktarda bilgiye ve tecrübe aktarımına maruz kalabilmektedir. İnsanların böylesine yoğun bir bilgi akışının üzerine düşünecek ve inceleme yapacak zamanı bulamaması, işletmeleri son yıllarda en eski pazarlama tekniği olan “ağızdan ağıza pazarlama” metodunu zamanın şartlarına uygun bir şekilde güncelleyerek yeniden kullanmaya zorlamıştır.

İşletmeler, tüketicilerin ürünler hakkında birbirlerine olumlu görüşler bildirmesi için uygun bir ortam sağlamaya çalışır. Böylelikle ağızdan ağıza pazarlama ile satışlarını artırmayı ve marka itibarını güçlendirmeyi amaçlar. Bu yöntemin özünde satılan ürünün insanlar arasında olumlu bir şekilde bahsedilmesi yatar. Bunun gerçekleşmesi için insanlara, ürünler hakkında konuşması için sebepler vermek gerekir. Sonucunda ise ilgili firma gündemde kalmayı başararak marka değerini artırır.

İnterneti, mobil aygıtları ve sosyal mecraları kullanan kişilerin sayısı her geçen gün katlanarak artmaktadır. İnternet, sadece bilgiye ulaşılan bir yer olmaktan çıkıp sosyal hayatın ayrılmaz bir parçası olmuştur. İnsanların sosyal hayatlarını sanal âleme taşıması zamanla birçok sektörü, işi ve tüzel kişiliği dijital dönüşüme zorladığı gibi işletmeleri de bu dönüşüme zorunlu kılmıştır. Günümüzde işletmeler birçok faaliyetini ilaveten veya doğrudan dijital ortamlarda gerçekleştirmektedir. Firmalar için adeta bir can damarı olarak nitelendirilen pazarlama faaliyetleri de bu dönüşüme ayak uydurmuştur. Milyonlarca kullanıcının paylaşım ve iletişim merkezi olan sanal ağlar birçok firma için muhtemel müşteriye ulaşma ve ürün pazarlama yeri haline gelmiştir.

Pazarlama metotlarının en etkili ve güvenilir olanlarından “ağızdan ağıza pazarlama” yöntemi dijital dönüşüm geçirerek “elektronik ağızdan ağıza pazarlama” haline bürünmüştür. Bu yöntemin elektronik ortamda gerçekleşen hali geleneksel halinden daha avantajlı konumdadır. Çünkü internet ortamında bir anda birden fazla bilgiye ulaşılabilmektedir. Ayrıca daha hızlı ve kolay olan bu yöntemde yüz yüze insan baskısıyla karşılaşmaktan da kaçınmak mümkün olmaktadır.

Son yıllarda çoğu işlemin hatta sosyal yaşamın internet dünyasına entegre olması birçok alanda değişim ve dönüşümü kaçınılmaz hale getirdi. Çok eskiden beri var olan fikir alışverişlerini de artık dijitalde görmek mümkündür. İnsanların satın aldıkları ürünler ve hizmetler hakkındaki görüşlerini herhangi bir baskıya maruz kalmadan şeffaf bir şekilde aktarabilmeleri için internet siteleri geliştirilmiştir. Pek yaygın olarak kullanılan şikâyet siteleri ile insanlar, firmalar ve ürünler hakkında binlerce değerlendirmeye ulaşabilmektedir. Yine son yıllarda hızla büyüyen e-ticarette kullanılan “ürün yorumları” sekmesi ürünün kullanıcıları tarafından pazarlanmasının güzel bir örneğidir. Hatta işlerini elektronik ortamda yürütmeyen yerel işletmelere ait değerlendirmelere dahi internet yoluyla ulaşılabilmektedir.

Genel olarak puanlama ve yorumlama sistemiyle değerlendirilen firmalar, birçok kişinin belirttiği görüşler sonucunda ortalama bir değer kazanır. Bu değerlendirmeler tüm internet kullanıcılarına açık olduğu için işletme sahiplerinin ve çalışanlarının, marka adına daha çok çaba sarf etmesine neden olur. Bunun sonucunda ürün ve hizmet kalitesi, paralelinde ise müşteri memnuniyeti ve firma gelirleri artar.

Firmaların pazarlama departmanları marka prestijinin artması için “ağızdan ağıza pazarlama” yönteminin hem geleneksel hem elektronik metoduna önem vermektedir. Bunun için özellikle toplumda güvenilirliği ve takipçisi yüksek kişilerle iş birlikleri yapılarak potansiyel müşteriler nezdinde güven kazanmak hedeflenir. Yine firmalar forumlarda, sosyal medya ağlarında veya ürün yorumlarında yazılan değerlendirmelere yanıt vermeye özen gösterirler. Özellikle de olumsuz yorumlar, şikayetler ve iade taleplerine büyük ölçüde önem verirler. Hatta büyük işletmeler, bu gibi işlerin yürütülmesi için nitelikli ekipler oluşturmuştur.

Ağızdan ağıza pazarlama geçmişten günümüze kadar süregelmiş bir olgudur. Dijital dönüşümle birlikte farklı boyutlara ulaşan bu pazarlama yöntemi markalar için büyük önem teşkil etmektedir. Çünkü günümüzde insanlar internet aracılığıyla sayısız kişiden fikir alma imkânına erişmişlerdir. Satın alma noktasında karar almayı hızlandırabileceği gibi kararı durdurma gücüne de sahip olan ağızdan ağıza pazarlama olgusu, satıcılar ve alıcılar tarafından dikkate alınan bir yöntem haline gelmiştir.