Dünya’nın İlk Günlük Gazetesi Antik Roma’da: Acta Diurna

“Acta Diurna” (günlük gazete) Latince kökenli bir ifadedir.  “Acta" (günlük), “diurna” (gazete) anlamına gelen kelimelerin bir araya getirilmesiyle oluşur. Antik Roma’da genel anlamda siyasi ve sosyal olayların bir gazetesi olarak kabul edilmekteydi.

Acta Diurna, Acta Popidi veya Acta Publica olarak da bilinen duvar gazetelerinin M.Ö. 59'lara ait olduğu söylenmektedir. Bu günlük gazeteler tarihteki ilk süreli yayınlar olarak da kabul edilmekteydi. Bu gazetelerin amacı resmi işler ve kamuyu ilgilendiren konular hakkında Roma halkını bilgilendirmekti.  Taş veya metal üzerine konu ile ilgili bilgilerin kaydedilmesi ve yazılması ile oluşturuluyordu. İmparatorluğun onayı ile MÖ 27'den sonra, Acta diurna bir tür günlük gazete haline geldi ve bu yönüyle de bir anlamda modern gazetenin prototipini oluşturdu.

Roma vatandaşlarına günlük yaşamlarında, popüler olaylar ve şehirde olup bitenlere dair bilgi sağlayacak resmi bir bilgi kaynağı yoktu. Julius Caesar bu boşluğu doldurmak için bir tür günlük bülten oluşturmanın gerekli olduğuna karar verdi. Bu sebeple Caesar, o yıl kamu görevlilerine herkesin okuyabilmesi için eski zamanlarda yıllıklar için kullanılan, albüm adı verilen günlük tutanakları yayınlamalarını ve bunları halka açık yerlere asmalarını emretti. İşte bu bilgi yayma meselesi kelimenin tam anlamıyla günlük olayları yani Acta Diurna’yı ifade etmekteydi.

Zaman geçtikçe Acta Diurna tarafından bildirilen konu yelpazesi de artmıştır. Roma duyurularının içeriği, askeri zaferler ve tahıl fiyatları gibi kamu duyurularını da içermeye başladı. Bunların dışında Acta Diurna'da önemli doğumlar, evlilikler ve ölümler gibi dikkat çekici bilgilerin yanı sıra şehirde yapılan gladyatör dövüşleri ve diğer oyunlar hakkında haberler de yer almaktaydı. Acta Diurna, Roma'nın zengin ve ünlülerinin en son aşk maceralarını içeren bir dedikodu sütunu bile içeriyordu.

MÖ I. yüzyıla gelindiğinde, Acta Diurna artık taş veya metal üzerine oyulmuyordu. Bunun yerine Roma'da yayınlanan Acta Diurna, çoğu zaman papirüs üzerine yapılan sayısız kopya aracılığıyla imparatorluğun her yerine dağıtılıyordu. Aynı zamanda halka açık yerlerde asılmaya devam edilmişti.

Acta Diurna isimli günlük gazeteler en az M.S. 235'e kadar veya muhtemelen imparatorluk başkentinin M.S. 330'da Konstantinopolis'e taşınmasına kadar yayınlanmaya devam etmiştir. Ancak günümüze bu gazetelerden hiçbir orijinal parça ulaşmamıştır. Bu gazetelere dair bilgiler ise Tacitus veya Suetonius gibi yazarların eserlerinde geçmektedir.