Çeliğin Denizdeki Büyük Zaferi: Tsushima Deniz Savaşı

Rus ve Japon İmparatorluğu’nun yayılmacı politikaları Uzak Doğu’da iki tarafın karşı karşıya gelmesine neden olmuştur. 27-28 Mayıs 1905’te Tsushima Boğazında Rus ve Japon donanmaları arasında büyük bir deniz savaşı yaşanmıştır. 1904’te Rus-Japon Savaşının parçası olan bu muharebe Japonların zaferi ile sonuçlanmıştır. 

1894-1895 yılları arasında gerçekleşen Japon-Çin savaşından galip olarak ayrılan Japon tarafı ellerinde bulundurduğu Liaotung yarımadasını Çin’e iade etmiştir. Liaotung yarımadası üzerinde bulunan Port Arthur ise Çin tarafından Rus İmparatorluğuna kiralanmıştır. Kuzey limanlarının buzullarla kaplanmasından dolayı yıl boyunca açık bir liman arayan Rus İmparatorluğu için Port Arthur büyük öneme sahiptir.

Mançurya’da rekabet ve Port Arthur sorunu başta olmak üzere çeşitli konularda karşı karşıya gelen taraflar 1904’de diplomatik ilişkilerini keserek resmen savaşa girmiştir. Amiral Togo önderliğinde denize açılan Japon donanması Port Arthur limanına bir baskın düzenlemek için plan yapmıştır. Japon tarafı, savaşın en başında Rus donanmasını imha etmeyi amaçlamış, 8 Şubat 1904’te Port Arthur limanına ani bir baskın düzenlemiştir. Bölgede bulunan pek çok Rus gemisi hasar alsa da ancak Pallada, Retvizan ve Tsesarevich savaş gemileri ağır hasar alarak savaş dışı kalmıştır. Gerçekleştirilen baskın sonucunda Japon tarafı istediğini alamamıştır.

Karada ise iki ordu Mançurya için önemli mücadeleler vermiştir. Japon birlikleri Yalu Nehri Muharebesi ve Nashan Muharebesinde önemli kazanımlar elde ederek Rus birliklerini yenilgiye uğratmıştır. Liaotung Yarımadası ile Mançurya bölgesindeki Rus birliklerinin bağlantısını kesilmiştir. Liaotung Yarımadasında bulunan Rus birlikleri destek ve ikmal alamayınca savunmasız durumda kalmıştır.

Önemli ölçüde itibar kaybeden Rus tarafı, Baltık filosunun bölgeye gönderilmesine karar vermiştir. Baltık filosunun bölgeye gönderildiğinin istihbaratını alan Japon İmparatorluğu, Port Arthur üzerindeki baskıyı artırmıştır. Port Arthur’a yönelik saldırılar devam ederken bazı gemiler bölgeden ayrılarak Rus topraklarındaki Vladivostok limanına ulaşmaya çalışmıştır. Sarı Deniz’de General Togo komutası altındaki Japon donanması ile karşılaşan Rus gemilerinin birçoğu ağır hasar alarak savaş dışı kalmıştır.

Port Arthur’u ele geçirmek amacıyla Japon birlikleri pek çok saldırıda bulunmuştur. Japon Üçüncü Ordusu tarafından yürütülen saldırılar uzun uğraşlar sonucu başarıya ulaşarak liman kuşatma altına alınmıştır. Aylarca süren mücadele sonrası Japonlar limanı ele geçirilmiştir fakat bu mücadele her iki taraf içinde ağır kayıplara mal olmuştur.

Karada zor duruma düşen ve yenilgiye devam eden Ruslar geri çekilmeye devam etmiştir. Bu sırada Rus Baltık donanması bölgeye ulaşmıştır. Port Arthur’un kaybedilmesi ile Rus tarafının ulaşabileceği tek liman Vladivostok kalmıştır. Uzun bir yoldan gelen Rus donanması Vlavivostok limanına en hızlı şekilde ulaşmayı amaçlayarak Tsushima boğazına doğru hareket emiştir.

Tsushima boğazını geçmeye çalışan Rus Baltık Filosu, Amiral Togo komutasındaki Japon donanması ile karşılaşmıştır. 27-28 Mayısta karşı karşıya gelen iki deniz gücü oldukça önemli bir savaşa girişmiştir. Gerçekleşen deniz muharebesinde Japon donanması galibiyet kazanmıştır.

Çelik savaş gemilerin denizde karşılaştığı ve kesin kazanan tarafın belli olduğu bir savaş olan Tsushima Deniz Savaşı harp tarihinde önemli bir yere sahiptir. Savaşta çelik gövdeli gemiler karşı karşıya gelmiş ve ağır topların mücadelesi gerçekleşmiştir. Her iki tarafın gemileri hasar almakla birlikte Rus donanması önemli kayıplar vermiştir. 37 parçalık Rus donanmasının 19 gemisi batmış, 5 gemi ise Japonların eline geçmiştir. Japonlar ise 3 torpido botu kaybetmiştir.

5 Eylül 1905’de Amerika Birleşik Devletleri öncülüğünde iki taraf Portsmouth Anlaşmasını imzalayarak savaşı sonlandırmıştır. Ruslar Japonya’nın Mançurya ve Kore üzerindeki haklarını tanımıştır. Rus tarafının art arda aldığı yenilgiler ve ortaya çıkan mali yük, tepkilere yol açarak 1905 devriminin gerçekleşmesine yol açmıştır.