Caynizm ve Ahimsa Prensibi

M.Ö. 6. yüzyılda Hint yarımadasında ortaya çıkan Caynizm dininin günümüzde yaklaşık olarak dört milyon mensubu bulunmaktadır. Caynizm dininin dünyada tanınması ve yaygınlaşmasında Caynizm’in kendine has bazı özelliklerinin yanı sıra, Mahatma Gandhi ve Kalidas gibi isimlerin etkili olduğu da kabul edilmektedir.

Caynizm, diğer Hint kökenli dinlerde var olan kast anlayışı, çok tanrılı inanç ve kanlı kurban törenlerine karşı çıkmış ve yeni bir din olarak sistemleşmiştir. Hint kökenli dinlere tepki olarak ortaya çıkan Caynizm’in bir inanç sistemi olarak benimsenmesi M.Ö. 3. yüzyılda olmuştur. Kurucusu olarak kabul edilen isim Vardhamana’dır. Esasında Vardhamana’nın Caynizm’i kuran ilk kişi değil, Caynizm’in son ruhani lideri olduğu kabul edilmektedir. Caynistlere göre Vardhamana’dan önce de “Tirthankara” olarak bilinen ruhani liderler bulunmaktadır. Yirmi dört tane olduğu kabul edilen ve dünyanın sıkıntılı zamanlarında insanların kurtuluşu için yeryüzüne geldiğine inanılan bu Tirthankaraların sonuncusunun Vardhamana olduğu kabul edilmektedir. Son Tirthankara olduğuna inanılan Vardhamana’nın, kendisine kadar olan tüm Tirthankaraların öğretilerini yorumlayarak nihai bir öğreti ortaya koyduğuna inanılmaktadır.

Vardhamana tarafından sistemleştirildiği kabul edilen Caynizm’in dünya üzerinde tanınması ve yaygınlık kazanmasında etkili olan en önemli inanç "ahimsa prensibi" olarak bilinen “öldürmeme, zarar vermeme” anlayışıdır. Evreni kozmik bir bütün olarak gören Caynistler, bu mekanizmanın bir parçası olan insanın uyum içerisinde hareket etmesi gerektiğini kabul etmektedir. Bu nedenle "ahimsa", yeryüzünde var olan her şeyi, bütün canlıları sevmek ve onlara zarar vermemek anlamında Caynizm’in temel prensibini oluşturmaktadır. Bütün Caynistler’in bu temel ilkeye uymak zorunda olduğu kabul edilmektedir. Çünkü Hint dinlerinin tamamında nihai amaç olan reenkarnasyon döngüsünden kurtulup, mutlak huzura ulaşmak için "ahimsa"ya uymanın vazgeçilmez olduğuna inanılmaktadır. Özellikle Caynist din adamları için bu prensip konusunda çok daha dikkatli olunması gerektiği kabul edilmektedir. Yürürken yerdeki herhangi bir canlıya zarar vermemek için basacakları yeri önceden süpürmeleri, ağızlarına bir canlı girmesini önlemek için maske ile dolaşmaları Caynistler için son derece sıradan uygulamalar olarak görülmektedir. Caynist din adamları su içerken farkında olmadan bir canlıya zarar vermemek adına suyu süzmek zorundadır ve vejetaryen diyetleri dışında (turp, patates, soğan vb.) diğer sebzeleri yemeleri de yasaktır. Çünkü Caynistler için bütün bitki, hayvan ve insanlar yaşayan ruhlara sahiptir. Tüm varlıkların bir ruha sahip olduğuna inanılması, her ruhun eşit derecede saygı ve şefkat görmesi anlamına gelmektedir. Bu nedenle görünen görünmeyen bütün varlıklara zarar vermemek gerekmektedir.

Ahimsa prensibi Caynistler için insan, hayvan, bitki, dağ, taş, ırmak hatta böcekler, mikroplar için dahi geçerlidir. Öldürmemek, yeryüzündeki her şeyi korumanın ve onlara saygı göstermenin işareti olarak kabul edilmektedir. Buradan hareketle Caynistlerin ziraat, tarım ilacı satma, avcılık gibi meslekleri yapmaları da uygun görülmemektedir.