Çağımızın Hastalığı: Zenofobi

İlk defa 19. yüzyılda kullanılmaya başlayan zenofobi, günümüzde içinde nefret, ırkçılık ve düşmanlık barındıran bir kavram olarak bilinmektedir. Bir grup veya kitleye karşı gösterilen tepkisellik üzerinden tanımlanan zenofobi, nefretle yakın bir anlam içermektedir. 'Zenophobia' kavramı Antik Yunanca ve Latince ‘yabancı’ ve ‘korku’ anlamlarına gelen 2 kelimenin birleştirilmesinden oluşmuştur.

Öteki ya da yabancı korkusu olarak ele alınsa da bir kişinin yabancı düşmanlığının hedefi olabilmesi için fiilen başka bir yerden veya kültürden olması gerekmez. İnsanlar, yalnızca aksanları, görünüşleri veya davranışları hakkındaki varsayımlara dayanarak başkalarına güvenmeyebilir veya onlardan nefret edebilir.

Zenofobi tıbbı teşhis midir?

Zenofobi, tıbbi bir teşhis değildir. Yunanca ‘korku’ anlamına gelen ‘fobi’ kelimesini içermesine rağmen, yabancı düşmanlığı gerçek bir fobi değildir. Agorafobi veya araknofobi gibi gerçek fobiler bir tür kaygı bozukluğudur. Bir kişinin hayatını önemli ölçüde etkileyebilecek semptomlara neden olurlar. Ayrıca tıbbi olarak tedavi edilebilirler.

Buna karşılık, "Zenofobi" kelimesi bir dizi saldırgan, korkulu ve düşmanca inanca işaret eder. Bir bozukluktan ziyade zenofobi, bir kişinin ideolojisinden ve dünya görüşünden dolayı meydana gelir. Zenofobi’nin en çok etkilediği kişiler, zenofobik düşüncelere sahip kişiler değil, bu görüşlerin hedefleridir.

Hedefteki kişiler şunlardır;

• Göçmenler
• Mülteciler
• Dini azınlıklar
• Farklı kültürlerden insanlardır.

Zenofobi’nin iki geniş türü vardır: 1)Göçmen yabancı düşmanlığı. 2) Kültürel yabancı düşmanlığı.

Göçmen yabancı düşmanlığı, göçmen olan veya göçmen olarak algılanan insanlardan hoşlanmama veya korkmadır. Göç karşıtı politikalar, bu tür yabancı düşmanlığının bir tezahürüdür. Kültürel yabancı düşmanlığı ise farklı kültürlere karşı hoşnutsuzluk veya düşmanlıktır. Başka kültürlere ait ürünlerin, yiyeceklerin veya filmlerin kendi kültüründen daha düşük olduğunu varsaymak buna bir örnektir.

Zenofobi örtülü veya açık olabilir. Örtülü zenofobi, bir kişinin sahip olduğunun farkında olmadığı, ancak yine de inançlarını ve davranışlarını üstü kapalı veya kasıtsız yollarla etkileyen yabancı karşıtı görüşleri içerir. Açık zenofobi, bir kişinin açık, bilinçli olarak yabancı karşıtı görüşlere sahip olması anlamına gelir. Göçmenleri hedef alan siyasi söylem, bu tür yabancı düşmanlığına bir örnektir.

Zenofobi ve ırkçılık aynı mıdır?

Zenofobi ve ırkçılık arasında önemli bir örtüşme olsa da aynı şey değildir. Zenofobi ırkçılıktan farklı bir terimdir. Irkçılık bir ideolojiye karşılık gelirken, zenofobi yabancı korkusu anlamına gelir ve nefret duygusunu içerir.

Ya da başka bir deyişle zenofobi, özellikle bir toplum içinde “dışlanmış” statüsüne sahip bir kişi veya grupla ilgilidir. Irkçılık ise kişi veya grubun "yabancı" statüsüne sahip olup olmadığına bakılmaksızın, özellikle ırk veya etnik kökenle ilgilidir.

Bu iki ön yargı biçimi ayrı ayrı veya birlikte ortaya çıkabilir. Örneğin, beyaz göçmenlerin yerel halkın işlerini çaldıklarına inandıkları için içerleyen beyaz bir Amerikan vatandaşı, başlı başına bir yabancı düşmanlığı örneğidir. Etnik kökenleri, cilt tonları ve yerel ekonomi üzerindeki etkileri hakkındaki varsayımları nedeniyle tüm göçmenlere karşı nefret besleyen aynı vatandaş, zenofobi ve ırkçılığın birleşimidir.

Bir kişi veya kurum aşağıdaki durumlarda zenofobik görüşlere sahip olabilir:

• Yabancı olarak algılanan kişiye karşı tiksinti ve güvensizlik duymak.
• Hakkında çok az bilgiye sahip olmasına rağmen o grubun yemeğine, müziğine veya kültürünün diğer yönlerine karşı güvensizlik veya tiksinti duymak.
• Yabancı olarak algıladığı kişiyle iletişimden kaçınmak.
• Enflasyon gibi yerel sorunlar için yabancı olarak algıladığı kişiyi suçlamak.
• Algılanan yabancıların, kendisinden önemli ölçüde farklı düşündüğüne, davrandığına, hissettiğine veya yaşadığına inanmak.
• Yabancı olarak algılanan kişiye, diğer kişilerden farklı olarak kaba ve düşmanca davranmak.
• Yabancı olarak algılanan kişiye, herhangi bir kanıt olmaksızın suçlu ve tehlikeli muamelesi yapmak.

Zenofobi’nin Nedenleri:

Diğer baskı biçimlerine benzer şekilde zenofobi de belirli grupları iktidarda tutar ve diğerlerini güçsüzleştirir. Ancak, buna katkıda bulunan faktörler karmaşıktır. Bazen insanlar kasıtlı olarak kendi çıkarları için yabancı düşmanlığına girerler. Aşağıdaki etmenler zenofobiye neden olabilir:

Güç: Siyasi liderler bazen zenofobiyi oy toplamak için bir araç olarak kullanırlar. Daha sonra düzeltmeyi vaat ettikleri toplumsal sorunlar için algılanan yabancıları günah keçisi olarak kullanabilirler. Ayrıca, en baskın seçmen grubu arasında birlik yaratmak için grup içi ve grup dışı oluştururlar.

Güvensizlik: Bir dizi çalışma, algılanan güvensizliğin zenofobide önemli bir rol oynadığını göstermektedir. Bir kişi veya grup, kaynaklara daha az erişimi olduğunu veya tehlikede olduğunu hissettiğinde, birinin suçlanmasını isteyebilir. Bu, Güney Afrika'daki yabancı düşmanı şiddetini körükleyen faktörlerden biridir.

Diğer ön yargılar: Yabancı düşmanlığı; ırkçılık, İslamofobi, antisemitizm ve diğer baskı biçimlerinden kaynaklanabilir. Bu da belirli dış gruplara karşı yabancı düşmanlığını körükleyebilir.

Zenofobi’ye Nasıl Dur Diyebiliriz?

Bireysel düzeyde, eğitimdeki klişeler de dahil olmak üzere yabancı düşmanlığı hakkında bilgi edinmek için zaman ayrılır. Doğrudan ötekileştirilmiş insanlardan gelen makaleler, kitaplar ve diğer medyalar araştırılır.

Bunun yanı sıra pek çok insan ailelerinden, akranlarından veya haberlerden gelen yabancı düşmanı mesajlar etrafında büyüyor. Kişinin kendi varsayımlarının farkına varması ve bunlara meydan okuması özellikle güçlü konumdaki insanlar için önemlidir. Yabancı düşmanlığı bir akıl sağlığı sorunu olmasa da Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) gibi yaklaşımlar insanlara bu konuda yardımcı olabilir. Ailesinden bu davranışları görmese de kişilerin yemek, müzik, film ve daha fazlası hakkındaki anlayışlarını genişletmesi faydalı olabilir. Örneğin, çocuklar farklı karakterlere sahip kitaplar okumaya veya çeşitli mutfaklardan yiyecekler denemeye teşvik edilebilir.

Ayrıca insanlar, taciz ve nefret suçları gibi yabancı düşmanı davranışları yerel yetkililere veya "Stop AAPI Hate" gibi uzman kuruluşlara bildirebilirler. Ancak yabancı düşmanlığını gerçekten durdurmak için hükümetler, medya yayınları, kolluk kuvvetleri ve diğer kurumların onu ortadan kaldırmak için harekete geçmesi gerekiyor. Bu, yabancı düşmanlığını körükleyen kişi veya kuruluşlar için yasaların, politikaların, davranış kurallarının ve disiplin prosedürlerinin değiştirilmesini içerebilir.