Bir Saat Neden 60 Dakikadır?

Günümüzde parmak hesabını kolaylaştırdığı için onluk sayı sistemini kullanırız. Geçmiş zamanlarda ise insanlar doğanın harikalarını keşfederken ve sorulara cevap ararken farklı sayı sistemlerini yaygın olarak kullanmışlardı. Günü ilk kez daha küçük parçalara bölen Mısırlılar ve Babilliler, on ikilik (12 tabanlı) ve seksajimal (60 tabanlı) sayı sistemlerini kullanmışlardır. 12’lik ve 60’lık sistemlerin kullanılma sebebi de onluk sayı sistemi gibi doğadan kaynaklanmaktadır. Başparmağımızı ihmal edersek bir elimizdeki boğum sayısı 12 tane olacak şekildedir.

Eski Mısırlılar geceleri zamanı hesaplamak için yıldızları kullanmışlar ve bunu “dekan” adı verdikleri 36 özel yıldızdan oluşan bir grup yıldızı kullanarak yapmışlardır. Gökyüzünde bir düzen içinde yükselmekte olan bu yıldızlar, Mısırlılar için saatleri takip etmek amacıyla kullanılırdı. Ancak bu 36 yıldızdan sadece 12 tanesi belirli bir zamanda görülebiliyordu. Hangi yıldızların göründüğü, mevsimlere ve takvim yılına göre değişiyordu. Mısırlılar, yıldızları doğru kullanarak zamanı takip edebilmek için yıldız takvimi adını verdikleri özel çizelgeler yaptılar. Bu çizelgelerde her bir dekan grubu için 36 sütun ve gece boyunca sayılabilecek her saat için 12 satır vardı. Uzun çalışmalar sonunda bu zaman tutma işlemi, her biri 12 saat olan günler ve gecelerle standartlaştırıldı. Ancak bu sistem sadece güneşin doğrudan ekvatorun üzerinde olduğu zamanlarda ve günlerle gecelerin eşit olduğu ekinokslar sırasında iyi çalışıyordu. Diğer zamanlarda bir saatin uzunluğu değişirdi. Örneğin, yazın gün içindeki saatler daha uzun kışın ise daha kısa olurdu. O dönemde saatlerin sabit bir uzunluğu yoktu. O dönemde evren, varoluş, yıldızlar ve galaksilerle ilgili sorulara cevap arayan Yunanlı gökbilimciler mevcut yöntemle hesaplama yapmakta zorlanıyorlardı. Daha sonra Yunan matematikçi Hipparchus, bir günün 24 eşit saate bölünmesini önererek ekinoks saatlerini ortaya koydu. İnsanlar uzun bir süre mevsimsel olarak değişen saatleri kullanmaya devam etti. Avrupa'da ise mekanik saatlerin kullanılmaya başlamasıyla insanlar bugünkü uygulanan sistemi kullanmaya başladı.

Yunanlı gökbilimciler, 24 saati eşit şekilde bölerek hayatı daha basit hale getirmeye yardımcı oldular. Astronomik hesaplamalar için Babil'in seksajimal (60 tabanı) sistemini takip ettiler. Kolaylık olması için de bir saati 60 dakikaya ve her dakikayı da 60 saniyeye böldüler. Babillilerin neden 60 tabanlı bir sistemi tercih ettikleri bilinmemekle birlikte bunun nedeni olarak 60'ın kesir hesaplamaları için özel bir sayı olduğunu öne sürenler olmuştur. 60, ilk altı sayma sayısına yani 1, 2, 3, 4, 5, 6 sayılarına ve 10, 12, 15, 20 ve 30'a bölünebilen en küçük sayıdır. 60 tabanını Babilliler sadece zamanı hesaplamak için değil geometride derecelendirmede de kullanmışlardır. Bir dairenin 10 veya 100 gibi daha sezgisel görünebilecek bir sayı yerine 360 dereceye sahip olmasının nedeni de budur.

Zamanın saat, dakika ve saniye cinsinden ölçülmesi önceki zamanlarda yeterli olmuştu. Ancak iletişim teknolojisindeki ilerlemeler daha da hassas zaman ölçümlerini gerektirdi. Birçok hesaplama için ondalık sayı sistemi kullanılıyordu fakat daha fazla hassasiyet için bir saniye 1000 parçaya bölündü ve buna da milisaniye denildi. Buna ek olarak telekomünikasyon, finans ve mühendislik alanlarındaki ilerlemelerle birlikte daha da hassas zaman ölçümlerine ihtiyaç duyulmaya başlandı. Sonuç olarak GPS, yüksek frekanslı ticaret ve bilgisayar ağlarının senkronizasyonu gibi zamana duyarlı uygulamalarda artık mikrosaniye ve nanosaniye gibi daha da topolojik zaman birimleri kullanılmaya başlandı.