Bir Büyük Alim: Ebû’l-Hasen en-Nedvî

Ebul Hasen Ali en-Nedvi, 1914 yılında Taqiya Qalan Ray Bareilly şehrinde seyit soyundan gelen bir ailede dünyaya gelmiştir. Arap olmasına rağmen ailesi Arap dünyasıyla bağlarını koparmış; Hintli bir Müslüman olarak büyümüştür.

Ebul Hasen Ali en-Nedvi, Hindistan'da halk arasında Ali Miyan olarak bilinirdi. Dünya çapında ise ‘Nedvi’ olarak tanınmaktadır. Lakin bu onun adı ya da soyadı değildir. Hindistan'ın Lucknow kentindeki prestijli Nedvet’l Ulama'da eğitim gören âlimler "Nedvi" adını almışlardır. Hasan en-Nedvi de Nedvet’l Ulama'da Arapça, Urduca, İngilizce ve İslami İlimler dersleri almıştır. Burada Allame Halil Arab'ın rehberliğinde resmi Arapça eğitimini almış ve Arapça eğitimini onun yanında tamamlamıştır. Ayrıca Diyobend Darülulum Üniversitesi’nde de allâme Hüseyin Ahmed Medenî’nin Sahîh-i Buhârî ve Sünen-i Tirmizî dersleri ile tefsir ve Kur’an ilimleri okumuştur.

Akademik kariyerine 1934'te Nedvetü'l Ulema’ya bağlı Darülulûm Üniversitesi’nde, tefsir ve edebiyat hocası olarak tayin edilmesiyle başlamıştır. Bu sırada pek çok dergide yazıları yayınlanmış, İslam âlimleri ve ilimle ilgilenen kişilerle sürekli iletişim halinde olmuştur. Bunlardan birisi de Muhammed İkbal’dir. İkbal, Hasan en-Nedvi’nin hayatının dönüm noktalarından biridir. Zira Nedvi, İkbal’in fikirlerine ve şahsına büyük önem vermiştir.

Hasan en-Nedvi, 1939 yılında ilmi ziyaretler için seyahate çıkmıştır. Bu seyahatte de Muhammed İlyas Kandehlevi, Abdülkadir Raypûrî gibi önemli alim ve fikir adamlarıyla tanışmıştır. Toplumun eğitimi, ıslahı için pek çok çalışmaya katılmıştır. Faaliyetlerini sürdürmek üzere Dârülulûm bünyesinde İlmî İslâm Akademisi’ni kurmuştur. Nedvi’nin anadili Urduca olsa da Arapçaya olan hâkimiyeti nedeniyle yazıları ve konuşmaları sadece Hindistan ile sınırlı kalmamış, pek çok ülkede, özellikle Arap dünyasında geniş bir kitleye ulaşmıştır. 1950'li ve 1960'lı yıllarında ortaya çıkan Arap milliyetçiliğine ve pan-arabizme sert bir şekilde karşı çıkmış ve pan-islamcılığı desteklemiştir. 1985'te Oxford İslami Araştırmalar Merkezi'nin başkanlığına atanmıştır. Ayrıca Tebliğ Cemaati ile ömrü boyunca ilişkisi devam etmiştir.

İngilizceye ‘İslam ve Dünya’ olarak çevrilen ‘Maza Khasiral Alam be Inhitat al-Muslimeen’ adlı kitabı büyük ses getirmiştir. Dünya üzerinde İngilizlerin, Fransızların, Rusların ve Almanların etkisinin baskın bir şekilde hissedildiği bir dönemde Arap dünyasının görünürlüğünü artırmıştır. Uluslararası İslam Edebiyatları Derneği Genel Otoritesi'nin dördüncü konferansı kapsamında 1996 yılında Türkiye'de Nedvi’nin hayatı, savunuculuğu ve düşünce yapısı hakkında bir edebiyat sempozyumu düzenlemiştir. ‘Müslümanların Gerilemesiyle Dünya Neler Kaybetti?’ adlı eseriyle 1980’de Uluslararası Kral Faysal Ödülünü almış, 1999 yılında Birleşik Arap Emirlikleri’nde yılın İslâmî şahsiyeti seçilmiştir.

Hasan en-Nedvi yirminci yüzyılın Hindistan'ın önde gelen İslam âlimlerinden, düşünürlerinden, yazarlarından biriydi. Kendisi bir bilim adamı, reformcu ve İslam entelektüeliydi. Son nefesine kadar dur durak bilmeden davası uğruna mücadele etmiştir. Ülkesindeki ve yurt dışındaki pek çok programa fiilen katılmış, çalışmalarını yoğun bir şekilde sürdürdüğü bir cuma günü doğduğu köye ziyarette bulunmuştur. Burada Kehf Suresi’ni okurken kalp krizi geçirip 31 Aralık 1999’da vefat etmiştir.