Batı Ezoterizmi: Hermetizm, Kabala ve Büyücülük

Ezoterizm, ezoterik olma durumu veya niteliğidir. Genel olarak birisi bir şeyin ezoterik olduğunu söylediğinde, alegoriler ve sembollerle örtülü, sadece seçilmiş birkaç kişinin anlayabileceği ve birçok farklı anlam katmanına sahip olan okültist bir bilimden bahsediyor demektir. Bu mecaz anlamlıdır; ezoterik, açık bir şekilde görülen veya açıkça ifade edilen yüzey seviyesindeki mesajın derininde bulunan anlamdır ki İslam geleneğindeki karşılığı batınîliktir.

Yazarlar mesaj ve fikirlerini, metaforlar ve semboller aracılığıyla aktarmaya çalışırlar. Örneğin ezoterik bir yazar bir şeyi açıklarken, Satürn’ün astrolojik özellikleriyle ilişkilendirmek veya ölümü simgelemek için o şeyin rengini siyah yapmaya karar verebilir. Ancak sembollerin ardındaki gizli anlam arandığında bir sorun ortaya çıkmaktadır: Hangi sembolün hangi anlama geldiğini anlamak veya bunun açık anlamında mı yoksa örtük anlamında mı kullanıldığını belirlemek topluluk dışından biri için oldukça zordur.

Örneğin bazen perdeler sembolik bir anlam taşımadan kırmızıdır; sırf yazar kırmızı olmasını istediği için kırmızıdır. Bu nedenle okültizm öğrenmek isteyen kişi göz korkutucu bir görevle karşı karşıyadır: Antik mitoloji, mistisizm ve dinde amaçlanan mesajların ne olduğunu anlamaya çalışmak için sürekli bir çaba sarf etmesi gerekmektedir.

Neyin ezoterik olduğunu, neyin ezoterik olmadığını anlamaya çalışmak doğu mistisizminde daha da zor bir uğraştır. Neyse ki batı ezoterik geleneğinin en önde gelen filozofları anlamayı kolaylaştırmak için bazı yollar geliştirmişlerdir. Hermetizm, kabala ve diğer okült felsefi kavramların yardımıyla antik mitoloji ve mistisizmdeki gizli anlamlar çözülebilmektedir.

Hermetizm, öncelikle Hermes Trismegistus’a (Üç Kat Büyük) atfedilen yazılara dayanan dini, felsefi ve ezoterik bir gelenektir. Bu yazılar, Batı Ezoterik geleneğini büyük ölçüde etkilemiştir. Bu metinlerin hem Rönesans hem de Reformasyon dönemlerinde büyük önem taşıdığı düşünülmüştür. Hermes Trismegistus üç kat büyüktür çünkü bilgeliğin üç bölümünün kurucusu olarak kabul edilir: Simya, astroloji ve büyü. Simyaya olan katkıları modern tıbba, astroloji ise modern astronomiye dönüştü. Onun büyü öğretilerinin de modern psikoloji üzerinde büyük etkisi olduğu ileri sürülebilir.

Günümüzün pek çok hermetikçisi, Hermetizmle Üç Rehber tarafından yazılan "Kybalion" sayesinde tanışmıştır. Bu metin, yeni başlayan öğrenciler ve Yeni Çağ meraklıları arasında oldukça popülerdir. Kendini geliştirmiş hermetikçiler ise Kybalion ile garip bir ilişkiye sahip olma eğilimindedirler çünkü o (sözde) bilimin çoğunu basitleştirir ve öğretilerini oldukça “iyi hissettiren” bir şekilde sunar. Bununla birlikte Kybalion, orijinal bir hermetik metin değildir.

Kybalion kitlelere yedi temel hermetik prensibi (zihinsellik, tekabül, titreşim, kutupluluk, ritim, sebep-sonuç, cinsiyet) tanıtmıştır. Bunların Hermes’in orijinal öğretileri üzerine yapılan çalışmalardan alındığı söylenmektedir. Hermetikçilerin tümü bu 7 prensibi kabul etmese de bunların bilinmesi hala önemlidir.

Hermetik bilimlerin büyük bir kısmı Hermes Trismegistus’un kitaplarında -Zümrüt Tablet, Corpus Hermeticum, İlahi Pymander, Dünyanın Bakiresi ve benzeri diğer eserlerde- bulunur. Bu Hermetik bilimleri kullanarak büyü çalışmaları doğmuş ve bugün birçok Gizli Topluluk Hermetizm çalışmalarına adanmıştır. Altın Şafak Hermetik Tarikatı, Ordo Templi Orientis, AMORC ve daha pek çok grup bu düşünce sistemini paylaşmaktadır.

Bir diğer ezoterik topluluk olan Gül-Haççılık, 17. yüzyılda çeşitli metinlerin bilinmeyen bir ezoterik düzenin varlığını iddia etmesinin ardından ortaya çıkmıştır. Gül-Haççılık, Masonluk ile hemen hemen aynı zamanlarda ilgi odağı haline geldiğinden, pek çok kişi bu ikisinin birbirini etkilediğine inanmaktadır. İddialara göre orijinal Gül-Haç Tarikatı’nın gizemli doktrini, “ortalama insandan gizlenen, doğaya, fiziksel evrene ve ruhsal aleme dair iç görü sağlayan antik dönemin ezoterik gerçekleri üzerine inşa edilmiştir.” Manifestolar konu üzerinde kapsamlı bir şekilde detaylandırılmamakta ancak Kabala, Hermetizm ve mistik Hıristiyanlığa yapılan atıfları açıkça birleştirmektedir.

Hermetik Kabala (İbranice “muhasebe” kelimesinden gelir) ise mistisizm, gnostisizm ve okültizm içeren bir Batı ezoterik geleneğidir. Altın Şafak, Thelemic tarikatlar, Adytum İnşaatçıları, Martinizm, Gül Haç Kardeşliği gibi mistik-dini toplumların altında yatan felsefe Kabala’dır ve modern Yeni Çağ hareketlerinin, Neopagan ve Vikan dinlerinin öncüsüdür.

Okültist Hermetik Kabala, Avrupa Rönesans’ındaki Hıristiyan Kabalistik katılımıyla birlikte ortaya çıkmış ve onunla birleşmiştir; modern çağda farklı okullarda hem Hristiyanlığın içinde hem de Hristiyanlık karşıtı çeşitli gruplarda etkili olmaya devam etmektedir. Pek çok öğretiden yararlanır; en önemlileri Yahudi Kabalası, Batı astrolojisi, simya, Mısır ve Greko-Romen pagan dinleri, neoplatonizm, gnostisizm, Enochian John Dee ve Edward Kelley’nin melek büyüsü sistemi, hermetizm, tantra ve tarot sembolizmidir. Hermetik Kabala, daha senkretik bir sistem olması nedeniyle Yahudi biçiminden farklıdır, ancak Yahudi Kabala ile birçok kavramı paylaşır.

Hayat ağacı, Sefirot adı verilen 10 farklı küreye bölünmüştür ve Da’ath adı verilen ve normalde tasvir edilmeyen gizli bir onbirinci sephirot bulunur. Hayat Ağacı, Evren’in bir haritasıdır ve makrokozmos ve mikrokozmosun harika bir örneğidir. Gematria, aynı sayısal değerlere sahip sözcük veya ifadelerin birbirleriyle veya sayının kendisiyle bir ilişki taşıdığı inancına sahip alfasayısal bir şifredir. İbranicede de Arapçadaki ebced hesabı gibi her harfin sayısal bir karşılığı vardır. İbranice sözcükler sayısal değerlerine indirgendiğinde, birbiriyle ilişkili farklı sözcük veya ifadelerin aynı sayısal değerleri paylaştığı görülür. Kabala’nın İbranice’de muhasebe anlamına gelmesinin nedeni de budur.

Batı Ezoterik geleneğinin son bileşeni büyünün incelenmesidir. Batı Ezoterizminin büyüsü, tören büyüsü olarak bilinir. Aynı zamanda derleme bir kitap haline getirilmiş olan Tören Büyüsü, yüksek büyü ve bazı durumlarda öğrenilmiş büyü olarak da anılır. Burada tören büyüsü, çok çeşitli uzun, ayrıntılı ve karmaşık büyü ritüellerini kapsayacak şekilde kullanılan geniş bir terimdir. Bu şekilde adlandırılmasının nedeni, içerdiği eserlerin törenle ve uygulayıcıya yardımcı olacak sayısız gerekli aksesuarla karakterize edilmesindendir. Altın Şafak Hermetik Tarikatı tarafından popüler hale getirilen bu kitap, Hermetik Kabala, Enoch büyüsü, Thelema ve çeşitli büyü kitaplarının büyüsü gibi felsefi ve okültist düşünce okullarından yararlanmaktadır.

Tören Büyüsü, büyücülükten birçok açıdan farklılık gösterir. Bunlardan ilki, batı tarihinde büyücülükle eş anlamlı hale gelen cadılık uygulayıcılarının çoğunun Batı Ezoterik geleneği konusunda yeterince bilgili olmaması ve çoğunun varlığını hiç duymamış olmasıdır. Dahası, Tören Büyücüleri’nin çoğunun uygulamalarında bir dereceye kadar şüphecilik vardır. Genel olarak ifade etmek gerekirse Tören Büyücüsü, büyücülükten daha çok gizli bilginin peşinde koşmakla ve olayların neden meydana geldiğine dair bilimsel açıklamalar yapmakla ilgilenir. Pek çok okültist, büyülü fenomenleri, kişinin zihninin fiziksel gerçeklik algısı üzerindeki gücünün uzantıları olarak açıklamaya çalışır. Başka bir deyişle, her şeyin kafalarında olduğuna ve biraz hayal gücünün hayatlarını değiştirebilmek için iyi bir araç olabileceğine inanmaktadırlar.

Batı Ezoterizmini oluşturan çalışma alanlarının her biri tek başına bir ömür boyu çalışılacak kadar kapsamlıdır. Bu tuhaf dünyada o kadar büyük bir malzeme derinliği vardır ki nereden başlanması gerektiğini kestirmek oldukça zordur.